Οι διαπραγματεύσεις
Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, εάν «το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού», το «τρις εξαμαρτείν» είναι ίσως συνώνυμο με την απόλυτη ανοησία, οπότε με την καταστροφή – όσο και αν δεν πρέπει να τρομοκρατείται κανείς ή να χάνει το θάρρος του. Σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα «στάδια» είναι τα εξής:
(α) Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει την ερχόμενη Παρασκευή (5 Ιουνίου) να πληρώσει το ποσόν των 310 εκ. € στο ΔΝΤ – ενώ κανένας δεν γνωρίζει εάν τα χρήματα είναι διαθέσιμα ή τι ακριβώς συμβαίνει με τις τράπεζες, παρά τα 500 εκ. € που τους ενέκρινε ξανά η ΕΚΤ (ELA).
(β) Η συμφωνία με τους δανειστές θα έπρεπε να υπογραφεί πριν τις 19 Ιουνίου, αφού δεν είναι δυνατόν να πληρωθούν χωρίς αυτήν τα δάνεια του ΔΝΤ – ενώ ίσως δεν είναι εφικτή η ανανέωση των εντόκων γραμματίων.
(γ) Η Ευρώπη ισχυρίζεται πως δεν θα δώσει καθόλου χρήματα στην Ελλάδα, εάν δεν τηρηθούν ορισμένες υποχρεώσεις της – τις οποίες υπέγραψε δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση, στις 20.02.2015, χωρίς κανένα αντάλλαγμα ή επιφύλαξη.
(δ) Οι διαπραγματεύσεις εμποδίζονται από τις διαφορές στο ασφαλιστικό/συνταξιοδοτικό (τις οποίες βέβαια προκάλεσαν τα μνημόνια, μέσω της κορύφωσης της ανεργίας), καθώς επίσης από το ύψος του μελλοντικού πρωτογενούς πλεονάσματος, από το οποίο εξαρτάται η βιωσιμότητα ή μη του χρέους – όπου, με δεδομένο το έλλειμμα που προβλέπεται, το δημόσιο χρέος είναι εκτός ορίων.
Μία συμφωνία λοιπόν που δεν θα συμπεριελάμβανε την ονομαστική διαγραφή μέρους του δημοσίου χρέους, έτσι ώστε να διαγραφεί μέρος του ιδιωτικού χρέους, οπότε να αποκατασταθεί η πιστοληπτική ικανότητα του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, η έξοδος στις αγορές, οι επενδύσεις, η ανάπτυξη και η μείωση της ανεργίας, απλά θα μετέθετε το πρόβλημα ξανά στο μέλλον – «θεμελιώνοντας» το τρις εξαμαρτείν.
(ε) Ένα επόμενο εμπόδιο είναι η επιμονή της κυβέρνησης στην εφαρμογή του προγράμματος της Θεσσαλονίκης, με δανεικά χρήματα – κάτι που θεωρούμε εντελώς παράλογο, αφού με δάνεια δεν επιτρέπεται κανείς να χρηματοδοτεί δαπάνες, αλλά μόνο επενδύσεις. Στο σημείο αυτό η Ελλάδα είναι απαράδεκτη – ενώ δυστυχώς η Τρόικα έχει δίκιο.
(στ) Εάν επιτευχθεί συμφωνία και στο μέρος της διαγραφής χρέους που τη θεωρεί απαραίτητη το ΔΝΤ, για να εξασφαλισθεί η βιωσιμότητα του, χωρίς την οποία (βιωσιμότητα) δεν επιτρέπεται να συμμετέχει στο δανεισμό μίας χώρας, τότε μόνο θα εκταμιευθεί το συνολικό ποσόν της τελευταίας δόσης διάσωσης, ύψους 7,2 δις € – διαφορετικά θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα μόνο η Ευρώπη. Εν τούτοις, τα 7,2 δις € είναι «σταγόνα στον ωκεανό», αφού στο τρίμηνο λήγουν υποχρεώσεις 18,4 δις €.
Συνεχίζοντας, οι συνέπειες της καθυστέρησης δόσεων περιγράφονται στο κείμενο «Στο ζενίθ της κρίσης» – από το οποίο φαίνεται καθαρά πως η Ελλάδα έχει ακόμη χρόνο στη διάθεση της, έως το σημείο μηδέν (πιστωτικό γεγονός), από όπου δεν θα απέφευγε την άτακτη χρεοκοπία.
Ο χρόνος όμως μειώνεται συνεχώς, ειδικά επειδή θα πρέπει να επιτύχει μία συμφωνία που να επιλύει μακροπρόθεσμα τα προβλήματα της – ξεφεύγοντας «άπαξ και δια παντός» από τη δίνη του κυκλώνα. Διαφορετικά θα βρεθεί ξανά στο ίδιο σημείο μετά από μερικούς μήνες, με πολύ χειρότερα όμως οικονομικά μεγέθη – κάτι που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε θυσία, αφού έχει «καταφέρει» να είναι ήδη μισητή, αποκρουστική και αναξιοπρεπής στην πλειοψηφία των Ευρωπαίων Πολιτών.
.
Επίλογος
Κατά την άποψη μας, δεν φτάνει μόνο να επιτευχθεί μία μακροπρόθεσμη λύση, στα πλαίσια που έχουμε ήδη περιγράψει. Χρειάζεται επί πλέον η συναίνεση των μεγαλυτέρων τουλάχιστον πολιτικών κομμάτων, όπως αναφέραμε και το 2014 (άρθρο), η οποία θα εξασφαλίζει την πιστή εφαρμογή όλων όσων συμφωνηθούν – καθώς επίσης να σταματήσουν οι ανοησίες περί πρόωρων ξανά εκλογών, όταν οι πρόσφατες εμπειρίες έχουν τεκμηριώσει πως οδηγούν νομοτελειακά στην καταστροφή της χώρας.
Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, η οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί, ακόμη και η καλύτερη που θα μπορούσε να φαντασθεί κανείς (κάτι που φυσικά δεν είναι αναμενόμενο), δεν πρόκειται να οδηγήσει την πατρίδα μας στην έξοδο από την κρίση.
Επομένως, απαιτείται η μέγιστη δυνατή πολιτική και κοινωνική ωριμότητα – έτσι ώστε να αποφευχθεί το «τρις εξαμαρτείν», το οποίο θα ήταν μοιραίο για την Ελλάδα. Ευχόμαστε και ελπίζουμε να συμβεί κάτι τέτοιο, αφού είμαστε σχεδόν σίγουροι πως συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα της συνεργασίας όλα τα πολιτικά κόμματα – έστω ελάχιστα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα.
Υστερόγραφο: Στην ανάλυση μας «Στη δίνη του κυκλώνα ΙΙ» είχαμε αναφέρει πως ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων του στενού δημόσιου τομέα στην Ελλάδα, είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη – με βάση τη μελέτη του ΟΟΣΑ που παραθέσαμε, στον πίνακα της σελίδας 105 του εγγράφου σε PDF (πηγή).
Μας υποδείχθηκε όμως πως θα έπρεπε να συμπεριλάβουμε και έναν άλλο πίνακα της ίδιας μελέτης που αναφέρεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα – στον οποίο οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι περισσότεροι, συγκριτικά με τη Γερμανία. Εν τούτοις, η τοποθέτηση αυτή θεωρούμε πως είναι λανθασμένη, αφού δεν γνωρίζει κανείς τον ακριβή αριθμό και το είδος των επιχειρήσεων του δημοσίου, εισηγμένων ή μη, στις διάφορες χώρες, οπότε δεν αποτελούν συγκρίσιμα μεγέθη.
Με δεδομένο δε το ότι, οι περισσότερες επιχειρήσεις της Γερμανίας, άλλων χωρών επίσης, έχουν αποκρατικοποιηθεί, στα πλαίσια της εφαρμογής της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, ενώ της Ελλάδας όχι (ακόμη), δεν είναι εύλογες οι συγκρίσεις με στοιχεία του ευρύτερου δημοσίου τομέα.
Σε κάθε περίπτωση, πιστεύουμε πως το πρόβλημα της χώρας στο συγκεκριμένο τομέα δεν είναι ο αριθμός, αλλά η ελλιπέστατη ανταγωνιστικότητα των δημοσίων υπαλλήλων – λόγω του «κακώς εννοούμενου» συνδικαλισμού, του πελατειακού κράτους, των ελλειμματικών υποδομών, της κακής οργάνωσης (από Η/Υ έως τη σωστή κατανομή των δημοσίων υπαλλήλων) κοκ.
