Η Φιλανδία εξηγεί την πτώση της τιμής του χρυσού, παρά την άνοδο της ζήτησης – τα πλεονάσματα της Γερμανίας, η αύξηση των αγορών ομολόγων από τις τράπεζες εις βάρος της πραγματικής οικονομίας, καθώς επίσης η παγίδα ρευστότητας των Η.Π.Α.
.
Η Φιλανδία ενέδωσε στις πιέσεις της κοινής γνώμης, όπως η Σουηδία δύο μόλις ημέρες πριν (την προηγούμενη Δευτέρα), αποκαλύπτοντας που αποθηκεύει τα αποθέματα χρυσού, τα οποία διαθέτει. Το γεγονός αυτό δεν θα ήταν ίσως σημαντικό, εάν η κεντρική τράπεζα της χώρας δεν έδινε στη δημοσιότητα το ότι, επένδυσε το 50% περίπου των αποθεμάτων χρυσού, σε συμβόλαια ανταλλαγής επιτοκίων – ειδικότερα, στη χρηματοδοτική μίσθωση (Leasing) του χρυσού της, μέσω της Τράπεζας της Αγγλίας.
Η αναφορά αυτή, σύμφωνα με την οποία πολλές άλλες χώρες έχουν ενεργήσει ανάλογα, επεξηγεί σε μεγάλο βαθμό το πως αύξησαν τις αγορές χρυσού κράτη όπως η Κίνα, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία, χωρίς να αυξηθεί η τιμή του – η οποία βέβαια συνεχίζει να χειραγωγείται.
Η Γερμανία τώρα, κατηγορούμενη για υπερβολικά πλεονάσματα τόσο από το ΔΝΤ, όσο και από τις Η.Π.Α. (διάγραμμα που ακολουθεί), δεν φαίνεται να κατανοεί ότι, τελικά ανταλλάσσει τα προϊόντα της με χαρτιά χωρίς αντίκρισμα – ενώ θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίλυση της ευρωπαϊκής κρίσης χωρίς να μειώσει τις εξαγωγές της, εάν αύξανε απλά τις εισαγωγές της, ειδικά από τις χώρες του Νότου.
.
Ισοζύγιο Γερμανίας από το 1950 έως και σήμερα
.
Περαιτέρω, οι τράπεζες της Ευρώπης έχουν αυξήσει τις αγορές ομολόγων του δημοσίου, τα τελευταία δύο χρόνια, κατά 26% – οι 16 μεγαλύτερες κατά 550 δις €. Την ίδια στιγμή έχουν μειώσει τα δάνεια τους προς την πραγματική οικονομία κατά 440 δις € – ποσόν που αντιστοιχεί με ένα ποσοστό της τάξης του -9%.
Μία από τις αιτίες είναι η σταδιακή προσαρμογή τους στους νέους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ, οι οποίοι θα ισχύσουν από το 2018 – με βάση τους οποίους αυξάνονται οι απαιτήσεις να έχουν υψηλότερα ίδια κεφάλαια. Ουσιαστικά βέβαια, με τη συμφωνία αυτή υποχρεώνονται οι τράπεζες να επενδύουν σε ομόλογα των κρατών – αφού η παροχή δανείων προς τις επιχειρήσεις, απαιτεί τα δεκαπλάσια εγγυητικά κεφάλαια. Εάν δεν είχε αποφασισθεί κάτι τέτοιο, είναι σχεδόν σίγουρο ότι, τα επιτόκια των ομολόγων πολλών ευρωπαϊκών κρατών θα είχαν εκτοξευθεί στα ύψη.
Στις Η.Π.Α. τώρα, όπου η Fed συνεχίζει «απτόητη» να αυξάνει τη ρευστότητα κατά περίπου 1.000 δις $ ετησίως, χωρίς κανένα αποτέλεσμα μέχρι στιγμής, όλοι αναζητούν απεγνωσμένα μία λογική εξήγηση – αφού κανένας δεν αποδέχεται και δεν πιστεύει ότι, η ηγεσία της κεντρικής τράπεζας είναι ανόητη.
Στα πλαίσια αυτά και με δεδομένο το ότι, το ΑΕΠ αναπτύσσεται μόνο όταν αυξάνεται το χρέος (γεγονός που τεκμηριώνει την ανεπάρκεια της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία συνεχίζει να πιστεύει στην ανάπτυξη, παράλληλα με τον περιορισμό του δημοσίου χρέους και τη συρρίκνωση των πιστώσεων), μία οικονομία θεωρείται σταθερή, όταν το χρέος δεν αυξάνεται ταχύτερα από το ΑΕΠ.
Για κάποιο χρονικό διάστημα βέβαια μπορεί να συμβεί το αντίθετο, να αυξάνεται δηλαδή ταχύτερα το χρέος από το ΑΕΠ, αλλά όχι για πολύ – με ανώτατο όριο το 100% (δείκτης χρέους προς ΑΕΠ), το οποίο όμως έχουν ξεπεράσει οι Η.Π.Α. Το διάγραμμα τώρα που ακολουθεί είναι αρκετά αποκαλυπτικό:
.
Μέσος όρος της ετήσιας εξέλιξης του αμερικανικού ΑΕΠ και του χρέους – Χρέος (κόκκινο), ονομαστικό ΑΕΠ (μαύρο), πραγματικό ΑΕΠ (πράσινο), πληθωρισμός (καφέ).
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)
.
Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, μεταξύ των ετών 1950 και 2000, το ΑΕΠ αυξήθηκε ελαφρώς ταχύτερα από ότι το χρέος. Από τις αρχές της χιλιετίας όμως, η ταχύτητα αύξησης του χρέους ήταν υπερδιπλάσια, σε σχέση με το ονομαστικό ΑΕΠ – με την ονομαστική αύξηση να ορίζεται από την πραγματική (πράσινη στήλη) συν τον πληθωρισμό (κόκκινη στήλη).
Σε σχέση με το θέμα του χρέους, δεν έχει σημασία ο τρόπος, με τον οποίο επιτυγχάνεται η ανάπτυξη – η οποία, εάν δεν είναι αρκετή για να μειωθεί ο δείκτης χρέους/ΑΕΠ, μπορεί να συμπληρωθεί θεωρητικά με τον πληθωρισμό. Για να μειωθεί τώρα ο δείκτης και με δεδομένο το πραγματικό ΑΕΠ, οι Η.Π.Α. χρειάζονται πληθωρισμό της τάξης του 10% – έτσι ώστε το ονομαστικό ΑΕΠ να είναι σε θέση να καλύπτει τη διαφορά.
Δυστυχώς όμως, σε μία τέτοια περίπτωση οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων, άρα το επιτόκιο δανεισμού της υπερδύναμης, δεν θα παρέμενε κάτω του 3% – εκτός εάν η Fed δήλωνε ότι, θα αγόραζε όλα εκείνα τα ομόλογα, τα οποία θα ξεπερνούσαν το 3% (κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν). Μία τέτοια ενέργεια όμως της Fed, θα σήμαινε μία αρνητική πραγματική απόδοση της τάξης του -7% για τους κατόχους των ομολόγων – κάτι που σίγουρα δεν θα αποδέχονταν οι μεγαλύτεροι δανειστές των Η.Π.Α.: η Κίνα και η Ιαπωνία.
Σε μία τέτοια περίπτωση λοιπόν οι χώρες αυτές μάλλον θα πουλούσαν μαζικά τα ομόλογα τους, με αγοραστή τη Fed – η οποία πιθανότατα θα δυσκολευόταν να το κάνει. Εν τούτοις, η Fed δεν είναι δυνατόν να μην το γνωρίζει – ενώ φαίνεται ότι δεν σταματάει τις προσπάθειες της, έχοντας ενδεχομένως κάποιους άλλους «άσσους στο μανίκι της».
Οι «άσσοι» αυτοί ίσως θα έπρεπε να αναζητηθούν στα οικονομικά προβλήματα των άλλων χωρών, οι οποίες την απειλούν – όπως στην Ευρωζώνη, στην Ιαπωνία και στην Κίνα. Εάν τα προβλήματα τους επιδεινωθούν, «με ή χωρίς τη συνδρομή» της υπερδύναμης, είναι πολύ πιθανόν να καταφύγουν μαζικά οι επενδυτές στο δολάριο, καθώς επίσης στα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου – τα οποία αποτελούσαν ανέκαθεν «λιμάνι προστασίας», σε δύσκολους καιρούς.
