ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ

Κατ’ επακόλουθο, ο ελεγχόμενος πληθωρισμός (σταδιακή, περιορισμένη μείωση της αγοραστικής αξίας των χρημάτων), επιδιώκεται κυρίως από τους οφειλέτες, ενώ ο επίσης ελεγχόμενος αποπληθωρισμός (αύξηση της αγοραστικής αξίας των χρημάτων, λόγω μείωσης των τιμών) από τους δανειστές – οι οποίοι υπερασπίζονται εξ αυτού τις πάσης φύσεως πολιτικές λιτότητας, όπως αυτές που επιβάλλονται στις υπερχρεωμένες χώρες (Ελλάδα, Ιρλανδία κλπ), από εκείνα τα πλεονασματικά κράτη-δανειστές, τα οποία προσπαθούν να «κατοχυρώσουν» την οικονομική τους εξουσία (Γερμανία, Κίνα κλπ), «ασφαλίζοντας» παράλληλα τα δάνεια τους. Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί, «σημειώνει» τις διαφορές μεταξύ των κρατών, «επιμερίζοντας» τα σε ευρύτερες περιοχές αντικρουόμενων συμφερόντων:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Πλεονασματικές – Ελλειμματικές χώρες σε δις $ – Εκτιμήσεις 2009

Πηγή: The World Factbook

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

 Περαιτέρω η δεκαετία μας, η οποία ξεκίνησε με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, είναι η εποχή των προσπαθειών αναθέρμανσης των ανεπτυγμένων δυτικών Οικονομιών – είτε με τη βοήθεια της αυξημένης προσφοράς χρήματος, είτε με τον περιορισμό των φόρων. Ο όρος που συνηθίζεται για την περιγραφή αυτής της «μεθοδολογίας» είναι «επαναπληθωρισμός» (reflation) και χρησιμοποιείται σαν αντίδοτο, απέναντι στον αποπληθωρισμό (deflation). Οι Η.Π.Α., ένα εξαιρετικά ελλειμματικό κράτος δηλαδή, είναι η χώρα που ακολουθεί κυρίως αυτήν την, μάλλον επικίνδυνη, οικονομική πολιτική, στην προσπάθεια της να αποφύγει την «ιαπωνική ασθένεια» της τελευταίας εικοσαετίας – με επόμενη τη Μ. Βρετανία.

Πρόκειται ουσιαστικά για το ακριβώς αντίθετο της λέξης «υποπληθωρισμός» (Disinflation), η οποία χαρακτηρίζει μία μείωση του ρυθμού αύξησης των τιμών – έναν περιορισμό δηλαδή των «τιμολογιακών» πληθωριστικών πιέσεων (προφανώς και του ΑΕΠ), ο οποίος όμως δεν καταλήγει σε αποπληθωρισμό (ύφεση, αρνητικό ΑΕΠ). Ο υποπληθωρισμός (disinflation) χρησιμοποιείται σαν αντίδοτο στον υπερπληθωρισμό (hyperinflation) – ο οποίος είναι μία αντίστοιχα επικίνδυνη ασθένεια για την Οικονομία (καταστροφική, σύμφωνα με τον Keynes), όπως ο αποπληθωρισμός.

Συνεχίζοντας, θεωρείται ότι ξεκίνησε η εποχή του μεγάλου «επαναπληθωρισμού» (reflation), περισσότερο στις Η.Π.Α. και λιγότερο στην Ευρώπη, επειδή το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα έχει υποστεί σοβαρότατες ζημίες – ενώ δεν έχει θεραπευτεί φυσικά η κρίση των τραπεζών. Οι κεντρικές τράπεζες της «δύσης» οι οποίες, κατά την άποψη μας, είναι οι πλέον επικίνδυνες όλων σήμερα, συνεχίζουν να τροφοδοτούν με μεγάλες ποσότητες χρημάτων το σύστημα (άρθρο μας), στην προσπάθεια τους ουσιαστικά να γεμίσουν ξανά με αέρα τη «φούσκα», η οποία «έσπασε» το 2008 (μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers) – παρά τις διαβεβαιώσεις του παρελθόντος, σε σχέση με την «έγκαιρη απόσυρση» της υπερβάλλουσας ποσότητας χρήματος, η οποία θα μπορούσε να καταλήξει σε υπερπληθωρισμό.

Η «υπερβάλλουσα» αυτή προσφορά χρημάτων στο σύστημα, από τις κεντρικές τράπεζες, είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των εταιρικών μετοχών και των εμπορευμάτων (commodities), καθώς επίσης την «επαναφορά» του ρυθμού ανάπτυξης στις ισχυρότερες οικονομίες (περί το 3,5% στη Γερμανία, 3% στις Η.Π.Α. κλπ). Εν τούτοις, είναι μάλλον απίθανο να επιδιορθωθούν με αυτή τη μέθοδο οι «βλάβες» που υπέστη το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, επανερχόμενο στην ομαλότητα του παρελθόντος – ενώ παραμένει ανοιχτή η «παγίδα των ομολόγων», με τις «αγορές» να αυξάνουν τα επιτόκια δανεισμού των κρατών (spreads), στην εύλογη προσπάθεια τους να προστατεύσουν την αγοραστική αξία των χρημάτων τους (πόσο μάλλον όταν η εμπιστοσύνη των καταναλωτών έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα – γεγονός που τεκμηριώνεται από την «καταναλωτική αποχή» των αμερικανών ή την αποφυγή επενδύσεων των γερμανών, όπου 500 χιλιάδες άτομα «εξαργύρωσαν» ήδη τις μετοχές τους το 2010).

Ειδικότερα, τόσο τα χαμηλά βασικά επιτόκια, όσο και τα συνεχώς αυξανόμενα χρέη των δυτικών Οικονομιών, είναι μεν σε θέση να αναθερμάνουν την Οικονομία, αλλά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να επιλύσουν το πρόβλημα: την υπερχρέωση της δύσης. Κατά την άποψη μας δε, το να προσπαθεί κανείς να καταπολεμήσει τα χρέη, με νέα χρέη (για παράδειγμα με ευρωομόλογα), απλά αναβάλλει το πρόβλημα για το μέλλον – με ενδεχομένως καταστροφικές πλέον συνέπειες για το σύστημα.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, οι ασθενέστερες οικονομίες της δύσης, ειδικότερα αυτές που ανήκουν στην Ευρωζώνη και δεν έχουν τις δυνατότητες χάραξης μίας «αυτόνομης» πολιτικής χρήματος (Ιρλανδία, Ελλάδα, Βέλγιο, Ισπανία, Πορτογαλία κλπ), δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το «αντίδοτο» – βυθιζόμενες, η μία μετά την άλλη, στον αποπληθωρισμό. Πόσο μάλλον αυτές που είναι στα νύχια του ΔΝΤ, η πολιτική του οποίου είναι εκ των πραγμάτων αποπληθωριστική και εις βάρος της ανάπτυξης – ενώ οι υψηλοί φόροι, στους οποίους υποχρεώνονται, δημιουργούν ένα εξαιρετικά εκρηκτικό μίγμα στασιμοπληθωρισμού (φορολογικός πληθωρισμός, με έντονη ύφεση και συνεχώς μεγαλύτερη ανεργία) το οποίο, σε συνδυασμό με την (καλώς ή κακώς) επιβαλλόμενη μείωση των εισοδημάτων του μεγαλύτερου μέρους των Πολιτών τους, τις οδηγεί σε μία άνευ προηγουμένου καταστροφή.

 Συμπερασματικά λοιπόν και χωρίς καμία διάθεση περιττής καταστροφολογίας διαπιστώνουμε ότι, επάνω από τη δύση έχουν μαζευτεί τεράστια, σκοτεινά σύννεφα, τα οποία προαναγγέλλουν μία επερχόμενη, πολύ μεγαλύτερη καταιγίδα, από αυτήν που ζήσαμε στο πρόσφατο παρελθόν.

Φυσικά, όσον αφορά τουλάχιστον τους επενδυτές, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμένουν στο λιμάνι, χωρίς να τολμούν να βγουν στο πέλαγος με το «σκάφος» τους. Οφείλουν όμως να μην απομακρύνονται πολύ από την ακτή, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επιστρέψουν γρήγορα – προτού ξεσπάσει η καταιγίδα, βυθίζοντας τα πλοία που αψήφησαν εντελώς τον κίνδυνο. Δηλαδή, οι τοποθετήσεις τους πρέπει να είναι ευέλικτες και βραχυπρόθεσμες, έτσι ώστε να εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες, χωρίς να αναλαμβάνουν υψηλό ρίσκο.

Όσον αφορά δε τα υπερχρεωμένα, ασθενέστερα και ελλειμματικά κράτη, οφείλουν να αναζητήσουν το συντομότερο δυνατόν μία ριζική λύση στα προβλήματα τους, πριν βυθιστούν εντελώς στο τέλμα του στασιμοπληθωρισμού και αντιμετωπίσουν το τέρας της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας.