.
.
Όταν πάψει η μουσική στο θέμα της ρευστότητας του συστήματος, τότε τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν πολύπλοκα. Για εκείνο το χρονικό διάστημα όμως που η μουσική παίζει, τότε πρέπει να σηκώνεσαι και να χορεύεις – ακόμη χορεύουμε.
.
(Το άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
“Ο κάθε επενδυτής και όχι μόνο γνωρίζει πως οι μετοχές, τα ακίνητα και όλα τα άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία σε πολλές χώρες είναι υπερτιμημένα, οπότε έχουν σχηματισθεί δεκάδες φούσκες – κανένας όμως δεν θέλει να το πει, επειδή όλοι ωφελούνται από το ότι οι τιμές δεν πέφτουν. Τίποτα όμως δεν διαρκεί αιώνια” (F.C.).
.
Ανάλυση
Στην ανάλυση μας που αφορούσε τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η οικονομία της Αυστραλίας, το τεράστιο ιδιωτικό χρέος της δηλαδή, υπήρξε αντίλογος – σύμφωνα με τον οποίο το χαμηλό δημόσιο χρέος της (41% του ΑΕΠ) αποκλείει δυσμενείς εξελίξεις. Η απάντηση μας είναι πως το δημόσιο χρέος δεν θεωρείται ως εκείνο που οδηγεί μία χώρα στη χρεοκοπία, αλλά το εξωτερικό – το οποίο στην Αυστραλία είναι πολύ υψηλό, ενώ συνεχίζει να αυξάνεται.
Εκτός αυτού το μεγάλο ιδιωτικό χρέος κάποια στιγμή οδηγεί στην άνοδο του δημοσίου χρέους, όταν το κράτος υποχρεώνεται να διασώσει τράπεζες πολύ μεγάλες για να πτωχεύσουν (too big to fail) ή άλλες σημαντικές επιχειρήσεις – όπως συνέβη στις Η.Π.Α., το κρατικό χρέος των οποίων διπλασιάστηκε αυξανόμενο κατά περίπου 10 τρις $ στα χρόνια μετά την κρίση, κυρίως λόγω των προβλημάτων του ιδιωτικού τομέα.
Τέλος, κάτι αντίστοιχο συνέβη στην Ευρωζώνη, όσον αφορά εκείνες τις χώρες που είχαν μία φούσκα ακινήτων όπως η Αυστραλία – η έκρηξη της οποίας προκάλεσε την υπερχρέωση του τραπεζικού τους τομέα, όπως συνήθως συμβαίνει. Εννοούμε την Ιρλανδία δηλαδή που το 2007 είχε χρέος στο 23,9% του ΑΕΠ της, ενώ το 2012 εκτοξεύθηκε στο 119,5% – καθώς επίσης την Ισπανία, η σύγκριση της οποίας με την Αυστραλία φαίνεται στο γράφημα που ακολουθεί.
Επεξήγηση γραφήματος: Δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ της Αυστραλίας (μπλε στήλες, αριστερή κάθετος), σε σχέση με την Ισπανία (διακεκομμένη γραμμή, δεξιά κάθετος).
.
Σε κάθε περίπτωση το δημόσιο χρέος της Αυστραλίας είναι μεν (ακόμη) χαμηλό, αλλά από 10% του ΑΕΠ το 2007 έφτασε στο 40% το 2016 – τετραπλασιάσθηκε δηλαδή χωρίς να μεσολαβήσει ύφεση (=πτώση του ΑΕΠ), αλλά μόνο η υποτίμηση του νομίσματος της. Σε συνδυασμό δε με τα δίδυμα ελλείμματα της, τα οποία δεν είναι λογικά για μία χώρα που εξάγει πρώτες ύλες και ενέργεια, καθώς επίσης με όλα τα προηγούμενα, ίσως της προκαλέσει μεγάλα προβλήματα – ενώ η υποτίμηση μίας σειράς τραπεζών της μάλλον δεν είναι καλός οιωνός.
Αντίλογο είχαμε επίσης στο άρθρο μας «Η Fed, οι μαύροι κύκνοι και η Ελλάδα», με την έννοια ότι υπερβάλουμε όσον αφορά τη χώρα μας, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο προβλέπουμε μία οικονομική καταστροφή που τελικά δεν θα συμβεί. Αναλυτικότερα τα εξής:
(α) Ειδικά στο θέμα της Ελλάδας, η πράγματι ρεαλιστική προοπτική της να δανεισθεί από τις αγορές θεωρείται πως τεκμηριώνει την πρόοδο της – κάτι για το οποίο εμείς τουλάχιστον έχουμε μία εντελώς διαφορετική άποψη.
Πιστεύουμε δηλαδή πως το δημόσιο χρέος της δεν είναι βιώσιμο, ότι εάν δεν λυθεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων δεν πρόκειται να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη (άρθρο), ενώ η έξοδος στις αγορές υπό τις σημερινές συνθήκες δεν είναι ότι καλύτερο – αφενός μεν επειδή με νέα δάνεια δεν λύνεται το πρόβλημα των παλαιοτέρων, αφετέρου λόγω του ότι η Ελλάδα θα δανεισθεί με πολύ υψηλότερα επιτόκια από ότι μέχρι σήμερα. Βέβαια, εάν ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφωθεί στο 1,5% και το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5%, ο δανεισμός με επιτόκιο χαμηλότερο του 5% (1,5% συν 3,5%) δεν θα αυξάνει το χρέος.
Εν τούτοις, πρωτογενή πλεονάσματα αυτού του ύψους σε μία συνολικά χρεοκοπημένη χώρα (= δημόσιος και ιδιωτικός τομέας), με κατεστραμμένο παραγωγικό ιστό, με ένα υπερχρεωμένο τραπεζικό σύστημα, καθώς επίσης με έλλειψη αξιόχρεων οφειλετών, δεν είναι δυνατόν να στηρίξουν την ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, ο μηδενισμός των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων, προήλθε εξ ολοκλήρου από τη μεταφορά πλούτου του ιδιωτικού τομέα στο δημόσιο και από εκεί στους δανειστές. Σε καμία περίπτωση από την ανάπτυξη ως όφειλε, αφού η Ελλάδα είναι βυθισμένη στην ύφεση εδώ και οκτώ χρόνια. Ούτε από την καλύτερη λειτουργία και την κερδοφορία των εταιρειών του δημοσίου – οπότε όλα αυτά δεν χαρακτηρίζουν μία βιώσιμη οικονομία.
Με απλά λόγια, μέσω της μείωσης των δαπανών του δημοσίου που κόστισαν μεταξύ άλλων την εκτόξευση της ανεργίας, του περιορισμού μισθών, συντάξεων και κοινωνικού κράτους, καθώς επίσης της αύξησης των κρατικών εσόδων από τους φόρους, τις εισφορές κοκ., μεταφέρθηκαν χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο – γεγονός που σημαίνει πως οι μειώσεις των ελλειμμάτων πληρώθηκαν εξ ολοκλήρου από τους Έλληνες.
Ακριβώς αυτός ήταν ο λόγος που τονίζαμε συνεχώς πως όταν δεν χρεοκοπούν τα κράτη, χρεοκοπούν οι Πολίτες τους – ενώ ένα κράτος πτωχεύει, όταν οι Πολίτες του αρνούνται να πληρώσουν τα χρέη του (ανάλυση), όπως οι Ισλανδοί με τις τράπεζες τους. Εάν δε προσθέσουμε την πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων (ακίνητα, μετοχές κλπ.), όπου χάθηκε πάνω από 1 τρις € στα χρόνια της κρίσης έναντι δανείων της τάξης των 250 δις €, θα κατανοήσουμε καλύτερα την ανόητη επιλογή της κυλιόμενης πτώχευσης εκ μέρους μας: της χειρότερης δυνατής μορφής χρεοκοπίας.
Τέλος, ελπίζουμε να μην προβεί η κυβέρνηση σε ένα ακόμη έγκλημα: στην έκδοση ομολόγων αγγλικού δικαίου, απλά και μόνο για να μας πείσει ότι μπορεί να δανειστεί, έτσι ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία.
Υπενθυμίζουμε επί πλέον πως οι ιδιωτικοποιήσεις υφισταμένων επιχειρήσεων δεν οδηγούν σε ανάπτυξη, αλλά μόνο η ίδρυση νέων – ενώ η μείωση της ανεργίας απαιτεί αύξηση του ΑΕΠ, όπου στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι για κάθε 50.000 € ετήσιο ΑΕΠ δημιουργείται μία θέση εργασίας, λόγω της χαμηλής παραγωγικότητας μας. Όταν λοιπόν η ανεργία μειώνεται χωρίς να αυξάνεται το ΑΕΠ, τότε απλά μοιράζονται την ίδια θέση εργασίας περισσότεροι άνθρωποι (μερική απασχόληση)
