Πρόκειται για μία παραλλαγή της θεωρίας των παιγνίων, όπου δεν μπορεί να αποκλεισθεί η ακραία μετωπική σύγκρουση της Ελλάδας με τη Γερμανία – με άγνωστες συνέπειες για τις δύο χώρες, για το ευρώ, για την ευρωζώνη και για τον πλανήτη.
(To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες)
.
“Στα παίγνια μη συνεργασίας, όπως αυτό στην Ευρώπη σήμερα, δεν υπάρχουν δεσμευτικές συμφωνίες – οι παίχτες μπορούν να λένε ότι θέλουν, ενώ δεν υπάρχει εκείνος ο εξωτερικός φορέας που θα τους αναγκάσει να κάνουν ότι έχουν υποσχεθεί. Εκτός εάν πρόκειται για ένα στημένο παιχνίδι” (Ι. Ιωάννου)
.
Άρθρο
Το «παιχνίδι της δειλίας» (chicken game, «παιχνίδι με τη φωτιά»), είναι ένα από τα προβλήματα, από τις αντιπαραθέσεις καλύτερα, με τις οποίες ασχολείται η θεωρία των παιγνίων – ενώ στη βιβλιογραφία είναι γνωστό ως «ακροσφαλής διπλωματία» ή σαν μία παραλλαγή του παιχνιδιού «γεράκι και περιστέρι».
Πρόκειται για ένα σενάριο, για μία «πρόβα υπερβολικού θάρρους», κατά το οποίο δύο αγωνιστικά αυτοκίνητα ευρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης, κατευθυνόμενα το ένα επάνω στο άλλο, με πλήρη ταχύτητα – με τελικό αποτέλεσμα όποιος οδηγός στρίψει κάποια στιγμή, για να αποφύγει το θάνατο, να θεωρείται πως τεκμηριώνει το φόβο και τη δειλία του, οπότε χάνει το παιχνίδι.
Εάν όμως κανένας οδηγός δεν χάσει το θάρρος του και δεν στρίψει το αυτοκίνητο του, αποδεικνύει μεν ότι δεν είναι δειλός, περνώντας με επιτυχία την πρόβα, αλλά δεν έχει καμία προσωπική ωφέλεια – αφού, συγκρουόμενος με τον «αντίπαλο» του, χάνει τη ζωή του.
Στην επιστημονική του μορφή, πρόκειται για το μοντέλο ενός παιχνιδιού δύο ατόμων με δύο στρατηγικές (αποφυγή, παραμονή) – όπου η «εξόφληση» του, η «πληρωμή της αμοιβής του νικητή» σε μονάδες χρησιμότητας, μοιάζει με τον πίνακα που ακολουθεί:
.
| Οδηγός (β) | |||
| Αποφυγή σύγκρουσης | Συνέχιση πορείας | ||
| Αποφυγή σύγκρουσης | 4/4 | 2/6 | |
| Οδηγός (α) | |||
| Συνέχιση πορείας | 6/2 | 0/0 |
.
Τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια (6) την έχει εκείνος ο οδηγός που συνεχίζει να οδηγεί ψύχραιμα εναντίον του άλλου, ο οποίος δειλιάζει και στρίβει για να αποφύγει τη σύγκρουση – έχοντας μεν ηττηθεί στο παιχνίδι, αλλά παραμένοντας ζωντανός, οπότε η ωφέλεια του είναι 2 μονάδες. Εάν στρίψουν και οι δύο, τότε η ωφέλεια είναι τέσσερις μονάδες – επειδή κανένας δεν έχασε την τιμή και την υπόληψη του (το «πρόσωπο» του), ενώ παρέμεινε ζωντανός.
Το παιχνίδι έχει τρία σημεία «ισορροπίας του Nash» (από το όνομα του μαθηματικού J. Nash) – ένα κεντρικό σημείο της μαθηματικής θεωρίας των παιγνίων, το οποίο περιγράφει, σε παιχνίδια μη συνεργασίας, το συνδυασμό στρατηγικών, όπου ο κάθε παίκτης επιλέγει ακριβώς μία στρατηγική, με βάση την οποία κανένας από τους συμμετέχοντες δεν μπορεί να αποφύγει τη δική του στρατηγική.
Σε ένα τέτοιο «σημείο ισορροπίας» ο εκάστοτε παίκτης συμφωνεί με τη στρατηγική που επέλεξε και εκ των υστέρων, με την έννοια ότι δεν θα την άλλαζε ακόμη και αν γνώριζε το αποτέλεσμα – γεγονός που σημαίνει ότι, οι στρατηγικές όλων ήταν οι καλύτερες δυνατές.
Τα δύο σημεία «ισορροπίας του Nash» προέρχονται από τις καθαρές στρατηγικές (αποφυγή σύγκρουσης/συνέχιση πορείας του οδηγού α – συνέχιση πορείας/αποφυγή σύγκρουσης του οδηγού β), ενώ το τρίτο από τις μικτές στρατηγικές – όπου και οι δύο παίκτες συνεχίζουν την πορεία τους, με πιθανότητα 50%.
.
Τα όρια του μοντέλου
Όταν το παιχνίδι διεξάγεται στην πραγματική ζωή, τότε οι παίκτες έχουν περισσότερες από δύο επιλογές (στρατηγικές) – με την έννοια ότι, δεν αποφασίζουν μόνο εάν συγκρουστούν ή εάν αποφύγουν τη σύγκρουση αλλά, μεταξύ άλλων, σε ποιά χρονική στιγμή θα στρίψει ο καθένας το τιμόνι.
Υπάρχει επί πλέον η πιθανότητα να στρίψουν την ίδια στιγμή, προς την ίδια κατεύθυνση, οπότε να συγκρουστούν χωρίς να το έχουν προγραμματίσει – καθώς επίσης να διεξάγουν διαπραγματεύσεις ή να χρησιμοποιήσουν άλλα μέσα (ΜΜΕ κλπ.), με στόχο να επηρεάσουν τη συμπεριφορά του αντιπάλου τους, πριν ακόμη ξεκινήσει το παιχνίδι.
Για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουν διάφορα τεχνάσματα, για να πείσουν τον άλλο ότι δεν θα αλλάξουν σε καμία περίπτωση οι ίδιοι πορεία, δεν θα χάσουν το θάρρος τους ή/και δεν κινδυνεύουν να πεθάνουν από τη σύγκρουση – κάτι που μάλλον διαπιστώνεται σήμερα, από τις κινήσεις της Γερμανίας.
Ένα από τα τεχνάσματα αυτά είναι η πειστική, αξιόπιστη «αυτοδέσμευση»: όπου ο ένας από τους δύο παίκτες παρουσιάζει με τέτοιον τρόπο τα πράγματα, ώστε να πεισθεί ο αντίπαλος του πως δεν θα έχει καμία ωφέλεια, εάν αποφύγει τη σύγκρουση – επομένως, ότι δεν θα στρίψει το τιμόνι την τελευταία στιγμή.
