Κανένας δεν μπορεί να υποχρεώσει μία χώρα να φύγει από το κοινό νόμισμα, εκβιάζοντας την με το σταμάτημα της παροχής ρευστότητας στις τράπεζες – επειδή είναι δυνατόν να διασωθούν από το δημόσιο, με διάφορους τρόπους
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
Όταν η Ρωσία κινδυνεύει να χρεοκοπήσει λόγω του εξωτερικού χρέους της (700 δις $ έναντι ΑΕΠ 2,11 τρις $, οπότε 33% του ΑΕΠ, το οποίο είναι κυρίως ιδιωτικό), με ένα δημόσιο χρέος μόλις στο 13,41% του ΑΕΠ της, προσπαθώντας να αποφύγει να απευθυνθεί στο ΔΝΤ, ζητώντας τη βοήθεια της Κίνας, είναι προφανές ότι η Ελλάδα δεν θα είχε καμία απολύτως δυνατότητα αποφυγής της χρεοκοπίας, με το δημόσιο χρέος της στο 185% του ΑΕΠ της, εάν δεν ήταν μέλος της Ευρωζώνης.
Θα ήταν λοιπόν ανεύθυνο να ισχυρισθεί κανείς ότι δεν κινδυνεύει να οδηγηθεί σε στάση πληρωμών, όταν η κυβέρνηση της αρνείται να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των εταίρων της – χωρίς να θεωρούμε πως έχει άδικο, αφού γνωρίζουμε πως η επιβολή των μνημονίων ήταν απόλυτα καταστροφική για τη χώρα. Σε κάθε περίπτωση, η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε, όταν η ΕΚΤ δήλωσε πως δεν δέχεται πλέον τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου από τις ελληνικές τράπεζες ως εγγυήσεις.
Σήμερα, όπου η ΕΚΤ αποφασίζει ξανά όσον αφορά την παροχή ρευστότητας έκτακτης ανάγκης (ELA) στις ελληνικές τράπεζες, η οποία ανανεώνεται ανά δύο εβδομάδες, με τις προβλέψεις να είναι θετικές, έχουμε την άποψη πως η αντίστροφη μέτρηση θα συνεχιστεί – εάν η κυβέρνηση επιμείνει στη στάση της, με βάση την οποία αποδέχεται τις δανειακές συμβάσεις, χωρίς το πρόγραμμα που τις συνοδεύει!
.
Οι πιστώσεις ELA και το Target II
Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως οι πιστώσεις ELA αποτελούν ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο δεν ταιριάζει σε μία ένωση με κοινή νομισματική πολιτική – επειδή, με τη βοήθεια του, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν δάνεια στις εγχώριες τράπεζες, έναντι εγγυήσεων, τις οποίες όμως δεν αποδέχεται η ΕΚΤ λόγω της χαμηλής ποιότητας τους.
Για τα δάνεια αυτά οι τράπεζες επιβαρύνονται με υψηλότερα επιτόκια τα οποία σήμερα, παρά το ότι δεν ανακοινώνονται επίσημα, υπολογίζονται στο 1,55% – είναι δηλαδή κατά 1,5% ακριβότερα από τα βασικά, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να επιβαρύνονται ετήσια με επί πλέον 1 δις € (στα 65 δις € που έχουν ήδη αντλήσει), συγκριτικά με τις υπόλοιπες της Ευρωζώνης.
Επίσημα, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες αναλαμβάνουν το ρίσκο από τις πιστώσεις ELA, αφού δεν αποτελούν στοιχείο της κοινής νομισματικής πολιτικής – με αποτέλεσμα να είναι δική τους η απόφαση παροχής ή μη. Εν τούτοις, εάν υπερβαίνουν τα 500 εκ. €, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να ζητούν προκαταβολικά την έγκριση της ΕΚΤ – ενώ όταν οι ανάγκες ξεπεράσουν τα 2 δις €, τότε η ΕΚΤ έχει την ευθύνη της εξέτασης των δανείων, έτσι ώστε να διαπιστώσει εάν είναι συμβατά με το ευρωπαϊκό σύστημα.
Στα πλαίσια αυτά η ΕΚΤ, μετά από την υποβολή αιτήματος εκ μέρους της εκάστοτε εθνικής κεντρικής τράπεζας, της Τράπεζας της Ελλάδας εν προκειμένω, μπορεί να τοποθετήσει ανώτατο όριο στις πιστώσεις ELA – οπότε οι εθνικές κεντρικές τράπεζες είναι ελεύθερες να παρέχουν δάνεια στις εμπορικές, χωρίς να εξετάζονται κάθε φορά από την ΕΚΤ, έως το συγκεκριμένο ποσόν. Εάν όμως η ΕΚΤ αποφασίσει με πλειοψηφία 2/3 των μελών της (21 σήμερα με δικαίωμα ψήφου από τα 25 συνολικά, οπότε απαιτούνται 14 ψήφοι) πως οι πιστώσεις ELA είναι επικίνδυνες, μπορεί είτε να τις περιορίσει, είτε να τις απαγορεύσει.
Σε μία τέτοια περίπτωση οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες έχουν ήδη εξαντλήσει τα 65 δις €, θα έμεναν χωρίς ρευστότητα – με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συναλλάσσονται με το σύστημα διακανονισμού πληρωμών της Ευρωζώνης (Target II), οπότε να μην εκτελούνται εμβάσματα στο εξωτερικό, να αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις αναλήψεις των πελατών τους στο εσωτερικό κοκ.
Υπενθυμίζουμε ότι το σύστημα Target II στηρίζεται κυρίως στη γερμανική κεντρική τράπεζα – στην οποία η ΕΚΤ οφείλει σήμερα περί τα 515 δις €. Αυτό επεξηγεί καλύτερα την ισχύ του γερμανού υπουργού οικονομικών, συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους – αφού η δική του κεντρική τράπεζα στηρίζει το σύστημα (γράφημα).
.
.
Περαιτέρω, η ΕΚΤ διακινδυνεύει την αξιοπιστία της όταν εγκρίνει τις ELA πιστώσεις, επειδή προϋποθέτουν πως το τραπεζικό σύστημα της χώρας που παρέχονται είναι φερέγγυο – κάτι που δεν είναι καθόλου σίγουρο σήμερα, λόγω του ότι στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών υπάρχουν μεγάλες επισφάλειες (κόκκινα δάνεια), χωρίς να έχουν ληφθεί υπ όψιν, όσον αφορά τα ίδια κεφάλαια τους.
Εάν λοιπόν κάποια στιγμή χρεοκοπούσαν, τότε η Τράπεζα της Ελλάδας θα έχανε τις ELA πιστώσεις, με αποτέλεσμα να μην αρκούν τα δικά της κεφάλαια για να καλύψουν τις ζημίες – οπότε θα έπρεπε να επέμβει το δημόσιο, διασώζοντας την. Εάν όμως το κράτος δεν θα είχε τη δυνατότητα, τότε θα έπρεπε να επέμβουν οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης – πιθανότατα μέσω του ESM, με αποτέλεσμα να κοινωνικοποιηθούν οι ζημίες, αφού θα επιβάρυναν όλα τα κράτη-μέλη, οπότε τους φορολογουμένους Πολίτες τους.
Στα πλαίσια αυτά θεωρείται πολύ πιθανόν να σταματήσει κάποια στιγμή η ΕΚΤ την παροχή έκτακτης ρευστότητας – οπότε θα υποχρεώνονταν οι εμπορικές τράπεζες να περιορίσουν εν πρώτοις τα εμβάσματα στο εξωτερικό, καθώς επίσης τις αναλήψεις των καταθετών τους. Έτσι η αντίστροφη μέτρηση θα έφτανε στο επόμενο στάδιο, το οποίο θα ήταν ο έλεγχος της διακίνησης κεφαλαίων, κατά το προηγούμενο της Κύπρου – ελπίζοντας να μην υπάρξει ανάγκη «δήμευσης» μέρους των καταθέσεων κλπ., για να διασωθούν οι τράπεζες.
