H Κίνα, μαζί με τη Ρωσία, οικοδομούν μία ισχυρή αντιαμερικανική συμμαχία, η οποία αυξάνει συνεχώς την επιρροή της – ενώ η Κίνα επεκτείνει την παρουσία της στην Αφρική, καθώς επίσης στη Ν. Ευρώπη, μέσω των επενδύσεων σε έργα υποδομής.
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
“Οι παράγοντες, οι οποίοι ουσιαστικά αποφασίζουν εάν μία χώρα ανήκει, προσμετρείται και συμπεριλαμβάνεται στον κύκλο των υπερδυνάμεων, είναι ουσιαστικά δύο: ο πρώτος είναι το ακαθάριστο εθνικό προϊόν, ενώ ο δεύτερος η γεωπολιτική της ισχύς – η οποία καθορίζεται από την πολιτιστική επιρροή της κοινωνίας της στον υπόλοιπο πλανήτη (soft power), καθώς επίσης από την ικανότητα και την προθυμία της να αναμιγνύεται διπλωματικά και στρατιωτικά στα θέματα που αφορούν άλλα κράτη.
Οι Η.Π.Α. πρόκειται να χάσουν την ιδιότητα της υπερδύναμης. Αφενός μεν ευρίσκονται ήδη στη δεύτερη θέση μετά την Κίνα, όσον αφορά το ΑΕΠ τους σε όρους αγοραστικής αξίας, αφετέρου μειώνεται συνεχώς η γεωπολιτική τους επιρροή – ενώ η μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων θα είναι σύντομα παρελθόν.
Ιστορικά οι ηγεμονικές δυνάμεις, οι οποίες στηρίζουν την ισχύ τους μόνο στρατιωτικά, χάνουν σταδιακά την κυριαρχική θέση τους – αφού η Οικονομία είναι αυτή που τελικά αποφασίζει. Δεν υπάρχει όμως τίποτα πιο επικίνδυνο από ένα λαβωμένο λιοντάρι, το οποίο αμύνεται επιτιθέμενο” (Reid με παρεμβάσεις).
.
Γεωοικονομία
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας υπήρχαν συχνά εποχές, φάσεις, χρονικοί περίοδοι, όπου ένα κράτος κυριαρχούσε στον υπόλοιπο πλανήτη – πολιτικά, πολιτισμικά και οικονομικά, διαθέτοντας την απαραίτητη στρατιωτική ισχύ. Έως τον 20ο αιώνα η βρετανική αυτοκρατορία είχε μία τέτοια θέση – ήταν μία ηγεμονική, παγκόσμια υπερδύναμη, η οποία καθόριζε τις τύχες των υπολοίπων χωρών.
Ακολούθησε όμως μία ταραχώδης εποχή, με δύο παγκοσμίους πολέμους, με αποτέλεσμα να χάσει η Μ. Βρετανία την πρωτοκαθεδρία – διαδεχόμενη από τις Η.Π.Α., καθώς επίσης από τη Σοβιετική Ένωση, μετά την κατάρρευση της οποίας έμεινε μόνο μία υπερδύναμη στον πλανήτη: οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, σε μία πρόσφατη ομιλία του (άρθρο), χαρακτήρισε το γεγονός αυτό ως μία σοβαρότατη, ριζική αλλαγή – οι Η.Π.Α. θεώρησαν πως ήταν επιθετικός, εχθρικός, ενώ οι FT κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ήθελε να τονίσει την ανάγκη μίας παγκόσμιας συνεργασίας, ενόψει των κινδύνων που απειλούν σήμερα τον πλανήτη.
Από την άλλη πλευρά, οι αναλυτές των μεγάλων τραπεζών συμφωνούν σχετικά με το ότι, η μονοπολική τάξη πραγμάτων θα φτάσει σύντομα στο τέλος της, λόγω της ανόδου της Κίνας – τονίζοντας πως, με βάση την ιστορία, σε τέτοιες μεταβατικές εποχές αυξάνονται επικίνδυνα οι γεωπολιτικές εντάσεις.
Περαιτέρω, το 1950 το μερίδιο της Κίνας στον παγκόσμιο πληθυσμό ήταν 29%, ενώ στο ΑΕΠ μόλις 5% – όταν οι Η.Π.Α., με μόλις το 8% του πληθυσμού του πλανήτη, κατείχαν το 28% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Σήμερα όμως, μετά από 60 χρόνια ηγεμονίας των Η.Π.Α., η κατάσταση έχει διαφοροποιηθεί – ενώ η νέα παγκόσμια τάξη θα περιορίσει την αμερικανική παντοδυναμία, θα αδυνατίσει σημαντικά το δολάριο, θα ενισχύσει τις εμπορικές ζώνες εκτός Ευρώπης και Η.Π.Α., ενώ θα αναδείξει ως τελικό νικητή την Κίνα.
Ήδη το μερίδιο των Η.Π.Α. στο παγκόσμιο ΑΕΠ έχει πέσει κάτω από το 20% – είναι χαμηλότερο δηλαδή από το ποσοστό, το οποίο θεωρείται ως ο ελάχιστος δείκτης που οφείλει να έχει μία ηγεμονική οικονομική δύναμη, με κριτήριο την ιστορία. Με δεδομένο δε το ότι οι Η.Π.Α. και η Κίνα ελέγχουν μαζί σχεδόν το 33% του παγκόσμιου ΑΕΠ (γράφημα), ζούμε ήδη σε έναν «διπολικό πλανήτη».
.
Κόσμος – το ΑΕΠ της κάθε χώρας, ως ποσοστό επί του παγκόσμιου ΑΕΠ.
.
Περαιτέρω, όπως αναφέραμε στην εισαγωγή οι παράγοντες, οι οποίοι ουσιαστικά αποφασίζουν εάν μία χώρα ανήκει στον κύκλο των υπερδυνάμεων, είναι ουσιαστικά δύο: ο πρώτος είναι το ακαθάριστο εθνικό προϊόν, ενώ ο δεύτερος η γεωπολιτική της ισχύς – η οποία καθορίζεται από την πολιτιστική επιρροή της κοινωνίας της στον υπόλοιπο πλανήτη, καθώς επίσης από την ικανότητα και την προθυμία της να αναμιγνύεται, διπλωματικά και στρατιωτικά, σε θέματα που αφορούν άλλα κράτη.
Ο γεωπολιτικός τώρα παράγοντας επιτρέπει σε μία χώρα να εξισορροπήσει τα οικονομικά της μειονεκτήματα, στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Στα πλαίσια αυτά οι Η.Π.Α., παρά το ότι ήταν οικονομικά πανίσχυρες αρκετά χρόνια πριν από το 2ο παγκόσμιο πόλεμο, με βάση το ΑΕΠ τους, δεν είχαν αναδειχθεί σε υπερδύναμη – επειδή ήταν πολιτικά απομονωμένες από τον υπόλοιπο πλανήτη.
Αντίθετα η Σοβιετική Ένωση, στη χρονική περίοδο του ψυχρού πολέμου, παρά το ότι ήταν μία πολύ πιο αδύναμη οικονομία, με κριτήριο το συνολικό της ΑΕΠ, θεωρούταν υπερδύναμη – κάτι που ενδεχομένως χαρακτηρίζει τη Ρωσία σήμερα, αφού βιώνουμε ξανά έναν ιδιότυπο ψυχρό πόλεμο μετά το 2010, ειδικά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας.
