Το επίκεντρο του σεισμού

.

Η «εκστρατεία δυσφήμισης» της οικονομίας της Ρωσίας από τη Δύση, ειδικά από μία Ευρώπη βυθισμένη στην κρίση και απειλούμενη από τον αποπληθωρισμό, καθώς επίσης από την υπερχρεωμένη υπερδύναμη, θα έχει μόνο βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα – αφού τα χρήματα δεν έχουν πατρίδα, τοποθετούμενα πάντοτε εκεί που αναμένονται οι μεγαλύτερες αποδόσεις, με το μικρότερο ρίσκο.

Όταν συγκρίνει δε κανείς το δημόσιο χρέος της ΕΕ (πάνω από το 90% του ΑΕΠ της) ή των Η.Π.Α. (πάνω από 100%, με τεράστια δίδυμα ελλείμματα), με αυτό της Ρωσίας (8,4% του ΑΕΠ), πόσο μάλλον όταν η αντιπαράθεση των δύο υπερδυνάμεων θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα αμερικανικά ελλείμματα, λόγω της αδυναμίας μείωσης των εξοπλιστικών προγραμμάτων, είναι αδύνατον να μην κατανοήσει που υπάρχουν οι μεγαλύτερες ευκαιρίες, με το μικρότερο ρίσκο.

.

.

Ειδικά όσον αφορά τις Η.Π.Α., η δημοσίευση των ξένων κατόχων ομολόγων από τη Fed, περιείχε μία πολύ μεγάλη έκπληξη, όσον αφορά τον τρίτο μεγαλύτερο δανειστή – με πρώτη την Κίνα (1,284 τρις $) και δεύτερη την Ιαπωνία (1,201 τρις $). Η Μεγάλη Βρετανία κατέχει αμερικανικά ομόλογα αξίας 171 δις $, η Ρωσία 132 δις $, ενώ το Καραϊβικό Τραπεζικό Κέντρο (hedge funds) περί τα 293,3 δις $ (πηγή: Reuters).

Μετά από μία προσεκτική ματιά στην κατάσταση της Fed από ορισμένους αναλυτές, έχει αναρριχηθεί στην τρίτη θέση ένας εντελώς καινούργιος «επενδυτής», ο οποίος τους τελευταίους δύο μήνες αύξησε τις αγορές αμερικανικών ομολόγων κατά 109 δις $, στα συνολικά 310 δις $. Το όνομα του επενδυτή; Βέλγιο (γράφημα που ακολουθεί).

.

.

Βέβαια, είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι μία τόσο μικρή χώρα, όσο το Βέλγιο, με ένα ΑΕΠ της τάξης των 483,7 δις $, καθώς επίσης με δημόσιο χρέος στο 99,8% του ΑΕΠ, κατέχει αμερικανικά ομόλογα 310 δις $. Επομένως, δεν μπορεί παρά να υποθέσει πως κάποιος άλλος ή κάτι άλλο κρύβεται πίσω από το κράτος – το οποίο χρησιμοποιείται ενδεχομένως σαν «βιτρίνα».

Στα πλαίσια αυτά φημολογείται πως γίνεται απλά προσπάθεια να καλυφθούν ανάλογες εκροές κεφαλαίων από τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, με τη συνεργασία της Fed και της ΕΚΤ – κάτι που αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθεί, επειδή κανένας δεν πιστεύει πως ο αυθεντικός αγοραστής είναι το Βέλγιο.

Εν τούτοις, είναι καλύτερα να ξεχάσει κανείς τα αμερικανικά ομόλογα, τον πιθανό πόλεμο, τα προγράμματα ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών, τη Ρωσία, την Κριμαία και όλα τα υπόλοιπα – με την έννοια πως το μακράν μεγαλύτερο ρίσκο για την παγκόσμια οικονομία, καθώς επίσης για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, είναι η Κίνα. Πόσο μάλλον όταν το ιδιωτικό χρέος της έχει ξεπεράσει το 215% του ΑΕΠ της, ενώ έχει ξεκινήσει το σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων – με την πρώτη μεγάλη εταιρεία στον κλάδο (Zhejiang Xingrun Real Estate) να έχει εγκαινιάσει «το χορό του Ζαλόγγου».

Κατά πολλούς, αυτό που συμβαίνει στην Κίνα θυμίζει σε μεγάλο βαθμό τη Νότια Κορέα στη δεκαετία του 1990, πριν η οικονομία της καταρρεύσει (1998). Ειδικότερα, όπως η Κίνα σήμερα, η Νότια Κορέα τότε είχε ένα ανώριμο και υπό κρατικό έλεγχο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο διοχέτευε φθηνό χρήμα στην αγορά – κυρίως σε στενά συνδεδεμένες με το κράτος μεγάλες επιχειρήσεις.

Στηριζόμενες στην εύνοια της κυβέρνησης, καθώς επίσης στο φθηνό χρήμα οι επιχειρήσεις αυτές, λειτουργούσαν χωρίς να δίνουν μεγάλη σημασία στην ανταγωνιστικότητα ή στις δυνατότητες επιστροφής των δανειακών κεφαλαίων. Εστίαζαν κυρίως στην παραγωγή όλο και περισσότερων προϊόντων, καθώς επίσης στην αύξηση του μεγέθους τους (τζίρου) – προσλαμβάνοντας συνεχώς εργαζομένους, έτσι ώστε να είναι όλοι ικανοποιημένοι.

Πριν την Κορέα (δεκαετία του 1980) συνέβαινε κάτι σχετικά ανάλογο στην Ιαπωνία – με το γνωστό αποτέλεσμα της έκρηξης της φούσκας των ακινήτων, της κατάρρευσης του χρηματιστηρίου, του αποπληθωρισμού, καθώς επίσης της εκτόξευσης του δημοσίου χρέους στο 250% του ΑΕΠ.

Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα στην Κίνα είναι απείρως μεγαλύτερο από αυτά που συνέβησαν στην Ιαπωνία ή στη Ν. Κορέα. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πως οι Κινέζοι δημιούργησαν τα τελευταία πέντε χρόνια πάνω από 16 τρις $ νέα χρήματα (έναντι 8 τρις $ σε όλη την προηγούμενη ιστορία τους, «ηλικίας» 5.000 ετών), μέσω της παροχής πιστώσεων, τα οποία κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά, για να κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος – πόσο μάλλον όταν τα χρήματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν για να κατασκευαστούν «πόλεις φαντάσματα» ή άχρηστα έργα υποδομής.

Φυσικά υπάρχουν λύσεις για την Κίνα, με βάση τις εμπειρίες του παρελθόντος – όπως για παράδειγμα η ριζική διαγραφή των επισφαλών δανείων, το κλείσιμο των αφερέγγυων τραπεζών, η χρεοκοπία των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων κλπ. Εν τούτοις, ακόμη και αν όλα αυτά δρομολογηθούν από την κυβέρνηση, θα προηγηθεί το σπάσιμο της φούσκας και μία βαθιά ύφεση – για την οποία πρέπει να είναι προετοιμασμένος ολόκληρος ο πλανήτης.

Η μεγάλη πτώση της τιμής του χαλκού τεκμηριώνει άλλωστε πως η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει – ενώ θα έχει επιπτώσεις αφενός μεν στις τιμές των εμπορευμάτων, αφετέρου κυρίως στις οικονομίες εκείνων των χωρών που είτε εξαρτώνται από τις εξαγωγές τους στην Κίνα (Ανατολική Ασία), είτε από τις τιμές των εμπορευμάτων και λοιπών πρώτων υλών (Αυστραλία, Καναδάς κλπ.).

.

Υστερόγραφο: Η Κίνα δήλωσε πως είναι έτοιμη να συνεργασθεί οικονομικά με την Κριμαία, ενώ οι Η.Π.Α. «πάγωσαν» τις διπλωματικές σχέσεις τους με τη Συρία – δίνοντας την εντολή στους πολίτες τους να εγκαταλείψουν τη Συρία.

Την ίδια στιγμή ελεύθεροι σκοπευτές σκοτώνουν δύο ανθρώπους στην Κριμαία, με την πραξικοπηματική κυβέρνηση του Κιέβου, ο ηγέτης της οποίας θεωρείται αμερικανός μυστικός πράκτορας, να κατηγορεί τη Ρωσία – όταν οι περισσότεροι υποψιάζονται προβοκάτσια και «Blackwater» στο παρασκήνιο.

Η Ουκρανία δε αρνείται να αποσύρει το στρατό της από την Κριμαία – ζητώντας τη βοήθεια των Η.Π.Α. και της Γερμανίας. Ενδεχομένως λοιπόν να μην  πρόκειται για θεωρεία συνωμοσίας – να ισχύουν δηλαδή αυτά που περιγράψαμε στο κείμενο «Γεωπολιτικές παγίδες».