Πληθωρισμός ή αποπληθωρισμός;

(To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες)

“Βιώνουμε ένα ακραίο παράδειγμα της δυσαρμονίας μεταξύ του γενικού και του ειδικού συμφέροντος. Κάθε κράτος, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την σχετική του θέση, παίρνει μέτρα βλαβερά για την ευημερία των γειτόνων του. Επειδή δε αυτή η τακτική δεν περιορίζεται μόνο σε ένα κράτος, ο καθένας υφίσταται πολύ περισσότερες συνέπειες παρόμοιων λογικών που εφαρμόζουν οι γείτονες του – σε σχέση με τα οφέλη που έχει ο ίδιος, από τις επιλογές του.

Πρακτικά, όλα τα λαοφιλή «οικονομικά φάρμακα» που κυκλοφορούν σήμερα, είναι τέτοιου «αλληλοεξοντωτικού» χαρακτήρα. Ανταγωνιστικές μειώσεις μισθών, ανταγωνιστικοί δασμοί, ανταγωνιστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή, ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, ανταγωνιστικά οικονομικά προγράμματα – η κατάσταση του «θα κάνω τον γείτονα ζητιάνο», λόγω του ότι οι δαπάνες του ενός είναι κανονικά τα έσοδα κάποιου άλλου. Έτσι, καθώς προσπαθούμε να βελτιώσουμε το δικό μας περιθώριο, μειώνουμε το περιθώριο κάποιου άλλου – εάν δε η ίδια πρακτική ακολουθηθεί παντού θα χειροτερέψει η κατάσταση όλων”. (Keynes 1932). 

 .

Ανάλυση

Ο μεγαλύτερος φόβος των Η.Π.Α. είναι προφανώς ο αποπληθωρισμός – επειδή έχουν βιώσει την πλέον επώδυνη ίσως οικονομική ασθένεια σε όλο της το «μεγαλείο», κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης που ακολούθησε την κατάρρευση των χρηματιστηρίων το 1929.

Έχουν ταυτόχρονα μία δεύτερη εμπειρία από την Ιαπωνία, η οποία είναι βυθισμένη πάνω από δύο δεκαετίες στη δίνη του αποπληθωρισμού, αδυνατώντας να ξεφύγει – ενώ σήμερα διεξάγει το πλέον επικίνδυνο πείραμα στην χρηματοπιστωτική ιστορία του πλανήτη, με εξαιρετικά αβέβαιες προοπτικές.

Οι Η.Π.Α. γνωρίζουν επίσης ότι, κατάφεραν τότε να ξεφύγουν «με τη βοήθεια» του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου – χωρίς τον οποίο η εξέλιξη της οικονομίας τους θα ήταν εντελώς διαφορετική. Επομένως, κάνουν ότι μπορούν για να αποφύγουν τον αποπληθωρισμό (QE, μηδενικά επιτόκια), εφαρμόζοντας τα ακριβώς αντίθετα μέτρα από το παρελθόν – με πιθανότερο αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε πληθωρισμό, ελπίζοντας να καταφέρουν να τον ελέγξουν.

Η μείωση της αγοραστικής αξίας των εισοδημάτων των Πολιτών τους (διάγραμμα που ακολουθεί), καθώς επίσης η υποτίμηση του δολαρίου, όταν πάψει να εξάγεται ο πληθωρισμός στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, είναι μάλλον νομοτελειακή – ενώ μόνο με τη βοήθεια του πληθωρισμού θα αποφευχθεί η κατάρρευση του υπερτιμημένου χρηματιστηρίου τους, καθώς επίσης των υπολοίπων περιουσιακών τους στοιχείων.

.

.

Αντίθετα, ο μεγαλύτερος φόβος της Ευρώπης είναι ο υπερπληθωρισμός – επειδή κυβερνάται από τη Γερμανία, η οποία έχει βιώσει τα επώδυνα αποτελέσματα του, καθώς επίσης τα δεινά της πλήρους απαξίωσης των χρημάτων, δύο φορές (τη δεκαετία του 1920 και τη δεκαετία του 1940). Επομένως, η Γερμανία και, κατ’ επέκταση η Ευρώπη, κάνει ότι μπορεί για να τον αποφύγει (πολιτική λιτότητας, μειωμένη ρευστότητα στις αγορές κοκ.) – με πιθανότερο αποτέλεσμα να βυθιστεί στον αποπληθωρισμό.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγήσει τις περισσότερες χώρες, ειδικά τις υπερχρεωμένες, στα όρια τους – ενώ, εάν δεν επιτευχθεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση (πολιτική, δημοσιονομική και τραπεζική), δεν είναι καθόλου απίθανο να ξεσπάσει ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος από την Ευρώπη, μετά από προσπάθειες «εκφασισμού», καθώς επίσης μετά από μία σειρά αιματηρών κοινωνικών εξεγέρσεων.

Σύμφωνα τώρα με τη Eurostat, η αύξηση των τιμών στον τομέα των υπηρεσιών το Δεκέμβρη ήταν μόλις 0,8% σε σχέση με το 2012 – παρά τις προβλέψεις, οι οποίες την τοποθετούσαν στο 0,9%. Υπενθυμίζουμε πως τον Οκτώβρη είχε διαμορφωθεί στο 0,7% – στο χαμηλότερο ύψος των τελευταίων τεσσάρων ετών.

Αν και η ΕΚΤ προβλέπει αύξηση το 2014 στο 1,1% (1,3% το 2015), κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος – πόσο μάλλον όταν οι τιμές σε κάποιες χώρες, όπως η Ελλάδα, διαμορφώνονται σε αρνητικά επίπεδα, παρά την αύξηση των φόρων (εξαίρεση σε εποχές αποπληθωρισμού αποτελούν συχνά οι τιμές των τροφίμων και λοιπών προϊόντων βασικής διατροφής, οι οποίες συνεχίζουν να αυξάνονται – όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες στατιστικές στην ΕΕ, όπου οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 1,8%).

Ένα άλλο πολύ ανησυχητικό γεγονός, όσον αφορά τις αποπληθωριστικές ενδείξεις, τις προειδοποιήσεις εκ μέρους των αγορών δηλαδή, είναι αναμφίβολα η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων – ειδικά η πρόσφατη διαπραγμάτευση των ιρλανδικών τίτλων του δημοσίου, όπου η ζήτηση ήταν τριπλάσια της προσφοράς.

Η πτώση των αποδόσεων (επιτοκίων δανεισμού) υποδηλώνει ότι, οι επενδυτές πιστεύουν πως ο αποπληθωρισμός στην Ευρώπη είναι βέβαιος – ενώ αγοράζουν ομόλογα της Ιρλανδίας γνωρίζοντας πως πρόκειται για ένα «σίγουρο στοίχημα», αφού ουσιαστικά εγγυώνται η ΕΚΤ και η Γερμανία (για λόγους που έχουμε αναφέρει στο κείμενο μας «Η ιρλανδική πρόκληση»).

Λογικά λοιπόν θα έπρεπε να προετοιμαζόμαστε για αποπληθωρισμό – ο οποίος, χωρίς καμία υπερβολή, είναι θανατηφόρος για τους οφειλέτες και ειδικά για τα υπερχρεωμένα κράτη, ενώ εκτοξεύει την ανεργία στα ύψη. Στα πλαίσια αυτά, οι ιδιοκτήτες χρημάτων και περιουσιακών στοιχείων, θα πρέπει να προσέξουν τα εξής:

 .

Καταθέσεις όψεως και προθεσμιακές

Επειδή σε περιόδους αποπληθωρισμού «τα μετρητά χρήματα είναι Βασιλιάς» (cash is King), τόσο τα επιτόκια καταθέσεων, όσο και χορηγήσεων παραμένουν συνήθως χαμηλά – λόγω του ότι η ζήτηση για χρήματα περιορίζεται αισθητά, ενώ η προσφορά είναι υψηλή. Εν τούτοις, οι καταθέσεις όψεως και προθεσμίας είναι συμφέρουσες – επειδή, εάν κάποιος λαμβάνει 1% επιτόκιο, όταν ο αποπληθωρισμός είναι -2%, τότε η πραγματική απόδοση των χρημάτων του είναι 3% (για τις χορηγήσεις, για τα δάνεια δηλαδή, ισχύει το ακριβώς αντίθετο).

Πόσο μάλλον αφού, στην περίπτωση της Ευρωζώνης, το ευρώ προβλέπεται να ισχυροποιείται συνεχώς απέναντι στα περισσότερα νομίσματα – επειδή αφενός μεν «τρέφεται» από τον αποπληθωρισμό, αφετέρου συμφέρει τη Γερμανία.

Η αιτία είναι το ότι, η Γερμανία εξάγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, τα οποία δεν επηρεάζονται σημαντικά από την ισοτιμία του νομίσματος, ενώ για την παραγωγή τους απαιτούνται εισαγωγές πρώτων υλών της τάξης του 40% τους κόστους τους  – οπότε, με ακριβότερο νόμισμα, τα αγοράζει πολύ φθηνότερα, αυξάνοντας εύλογα την ανταγωνιστικότητα της.

Σε κάθε περίπτωση είναι καλό να προσέχουν οι καταθέτες σε ποια τράπεζα εμπιστεύονται τις αποταμιεύσεις τους – αφού, σε περιόδους αποπληθωρισμού, αυξάνονται οι κίνδυνοι τραπεζικών χρεοκοπιών. Προφανώς δε πρέπει να αποφεύγονται εκείνες οι τράπεζες που προσφέρουν υψηλά επιτόκια, για να προσελκύσουν πελάτες – επειδή αυτές είναι οι πιο επικίνδυνες (πρόσφατα παραδείγματα στην Κύπρο και στην Ισλανδία).

To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες (…)