“Κάνετε τα άτομα να πιστέψουν ότι, αυτά και μόνο αυτά είναι ένοχα για την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας τους, για τη διαφθορά και, κατ’ επέκταση, για τα δεινά τους: εξαιτίας της οκνηρίας, της ανεντιμότητας, της ανεπάρκειας της νοημοσύνης τους, της φοροδιαφυγής, της ανικανότητας ή των ελλειμματικών προσπαθειών τους.
Έτσι, τα άτομα αντί να εξεγερθούν ενάντια σε εκείνους που τους καταπιέζουν, που υπεξαιρούν την περιουσία τους και τους εξαθλιώνουν, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές – κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, της οποίας απόρροια είναι η αναστολή της δράσης: η σιωπή των αμνών” (N. Chomsky με παρεμβάσεις).
.
Ανάλυση
Πριν ακόμη ξεκινήσουμε την ανάλυση μας, θεωρούμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι το 1990 οι Η.Π.Α., καθώς επίσης οι 27 χώρες της ΕΕ, ήταν υπεύθυνες για το 55% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής, για το 57% των εξαγωγών, για το 59% του παγκόσμιου ΑΕΠ, καθώς επίσης για το 52% των επενδύσεων – παράλληλα, σχεδόν για το 60% της κατανάλωσης των αγαθών και υπηρεσιών, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αν και η συγκεκριμένη σχέση παραγωγής-κατανάλωσης διατηρήθηκε μέχρι το 2000, από τότε και μετά διαφοροποιήθηκε ραγδαία. Έτσι λοιπόν, το 2010 οι Η.Π.Α. και η ΕΕ αντιπροσώπευαν μόνο το 45% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής, καθώς επίσης το 47% των εξαγωγών – με την κατανάλωση τους όπως να παραμένει ως είχε (60%).
Η αιτία είναι το ότι, η μεγάλη αύξηση της παραγωγής και των επενδύσεων στην Ασία, η οποία μείωσε το μερίδιο της Δύσης, δεν συνοδεύθηκε από μία παρόμοια αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης στην ίδια ήπειρο – με αποτέλεσμα, η παγκοσμιοποίηση να δημιουργήσει δύο αντίθετους πόλους παραγωγής και κατανάλωσης. Η κατάσταση αυτή, την οποία έχουμε ήδη επισημάνει από το 2010 (ανάλυση μας), είναι προφανώς μη ισορροπημένη και μη βιώσιμη – ασύμμετρη και επικίνδυνη.
Εάν δε προσθέσουμε το ότι, η παγκόσμια ελεύθερη ροή των κεφαλαίων έχει καταστήσει εφικτό το δανεισμό των Αμερικανών και Ευρωπαίων καταναλωτών από τους Ασιάτες παραγωγούς, επέτρεψε και διευκόλυνε δηλαδή τη δημιουργία των δύο αντιθέτων πόλων, τότε θα κατανοήσουμε τόσο το μέγεθος του προβλήματος, όσο και τις γενεσιουργούς αιτίες της υπερχρέωσης των δυτικών νοικοκυριών και κρατών.
Απλούστερα, οι χώρες που παράγουν πλεονάσματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών τους, αυτές δηλαδή που εξάγουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από όσα εισάγουν, δανείζουν τα χρηματικά πλεονάσματα τους στις ελλειμματικές οικονομίες – οι οποίες χρηματοδοτούν με τα δανεικά αυτά χρήματα εκείνο το ποσοστό της κατανάλωσης τους, το οποίο δεν καλύπτεται από τη δική τους παραγωγή (Πίνακας Ι).
ΠΙΝΑΚΑΣ I: Οι πιο πλεονασματικές και ελλειμματικές οικονομίες παγκοσμίως, με κριτήριο το εμπορικό ισοζύγιο – σε εκ. $ το 2010
| Χώρα |
Πλεόνασμα |
Χώρα |
Έλλειμμα |
| Γερμανία |
201.737 |
Η.Π.Α. |
-689.932 |
| Κίνα |
182.725 |
Μ. Βρετανία |
-152.830 |
| Σ. Αραβία |
152.000 |
Ινδία |
-106.540 |
| Ρωσία |
151.621 |
Γαλλία |
-85.325 |
| Ιαπωνία |
77.218 |
-71.598 |
Πηγή: WP
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σημείωση: Οι μεγαλύτεροι αποταμιευτές (οι αποταμιεύσεις χρηματοδοτούν τις επενδύσεις), είναι οι πολίτες των κυριότερων πλεονασματικών χωρών: της Κίνας και της Γερμανίας.
Στα πλαίσια αυτά η Κίνα χρηματοδοτεί υποχρεωτικά, για παράδειγμα, τις Η.Π.Α. (εντός Ευρώπης η Γερμανία πολλές άλλες χώρες), οπότε ο κινέζος παραγωγός τον αμερικανό καταναλωτή – γεγονός που έχει καταστήσει εφικτό η ελεύθερη ροή κεφαλαίων και η παγκοσμιοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Ειδικά όσον αφορά τις παγκόσμιες ροές κεφαλαίων, το 1990 ήταν της τάξης των 2 δις $ την ημέρα – ενώ μέχρι το 2008 είχαν αυξηθεί κατά 6.000%, στα 130 δις $ σε καθημερινή βάση. Τη ίδια χρονική περίοδο, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έγινε ανεξέλεγκτος και παγκόσμιος, ξεπερνώντας κατά πολύ την αύξηση της υπόλοιπης οικονομίας – με αποτέλεσμα να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη μηχανή χρήματος που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος.
Η τάση αυτή φαίνεται να συνεχίζεται σήμερα, όπου προβλέπεται η κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος από 4-5 παγκόσμιες υπερτράπεζες – τις οποίες είναι πλέον εμφανές ότι υπηρετεί σύσσωμη η πολιτική της Δύσης. Από την πλευρά της Ευρώπης φιλοδοξεί να συμμετέχει η γερμανική Deutsche Bank, καθώς επίσης η βρετανική HSBC – ενώ ο απόλυτος αυτοκράτορας φαίνεται να είναι ήδη η Goldman Sachs.
Η θέση μας αυτή τεκμηριώνεται από το ότι, οι προβλέψεις της Goldman Sachs για την παγκόσμια οικονομία, τους τελευταίους μήνες, είναι σχεδόν πάντοτε επιτυχείς – κάτι που σημαίνει πως καθορίζει το μέλλον και δεν το προβλέπει, αφού κανένας δεν διαθέτει μαντικές ικανότητες. Το γεγονός αυτό οδηγεί με τη σειρά του στο συμπέρασμα πως οι «παρεμβάσεις» των μεγάλων, καθώς επίσης των κεντρικών τραπεζών στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς, είναι πλέον καταλυτικές – χωρίς δυστυχώς να γνωρίζουμε που θα μας οδηγήσει η απίστευτη αυτή χειραγώγηση των πάντων, από μία κυρίαρχη «μειοψηφία των εκλεκτών».
Ολοκληρώνοντας την εισαγωγή μας η παθογένεια, η οποία κρύβεται πίσω από το σύνδρομο της υπερχρέωσης των νοικοκυριών, αλλά και του δημοσίου σε αρκετές χώρες, δεν είναι τόσο τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού ή/και τα διάφορα χρηματοπιστωτικά εργαλεία – τα όπλα μαζικής καταστροφής δηλαδή, όπως έχουν αποκαλεστεί, τα οποία απλά διευκολύνουν τη διαδικασία.
Η βασική, γενεσιουργός αιτία είναι το ότι, τα δάνεια αυτά «σπαταλήθηκαν» για καταναλωτικούς και όχι για επενδυτικούς σκοπούς – παρά το ότι γνωρίζουμε πλέον πως η κατανάλωση οφείλει να προέρχεται από τα εισοδήματα, ενώ τα δάνεια είναι εξαιρετικά ωφέλιμα, πόσο μάλλον τα χαμηλότοκα, εάν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για επενδύσεις.
Κλείνοντας, όπως σε ένα νοικοκυριό η κατανάλωση δεν πρέπει να ξεπερνάει τα εισοδήματα, έτσι και σε μία χώρα η κατανάλωση δεν πρέπει να υπερβαίνει την παραγωγή – ένας κανόνας, ο οποίος δυστυχώς δεν τηρήθηκε όχι μόνο από την Ελλάδα ή από τον ευρωπαϊκό Νότο (όπου η κατανάλωση και η παραγωγή εξελίχθηκαν εκ διαμέτρου αντίθετα), αλλά ούτε καν από τη Δύση.
Ευτυχώς για την Ελλάδα, η τάση αυτή έχει πλέον αντιστραφεί – κρίνοντας από τον περιορισμό των ελλειμμάτων, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της πατρίδας μας. Το γεγονός αυτό δε είναι το πλέον ελπιδοφόρο μήνυμα για την οικονομία μας – ενώ οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στον ιδιωτικό της τομέα.
