.
Η Ρωσία
Όπως έχουμε ήδη αναλύσει η Ρωσία, μετά τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν από τη Δύση το 2014 στην ενέργεια, στον τραπεζικό κλάδο και στη στρατιωτική της βιομηχανία, συνοδευόμενες από τις επιθέσεις στο νόμισμα της, επέλεξε να απαντήσει με ανάλογο τρόπο – με κυρώσεις δηλαδή προς όφελος της πραγματικής της οικονομίας, όπως ήταν η απαγόρευση εισαγωγών αγροτικών προϊόντων.
Έτσι κατάφερε να αναπτύξει σημαντικά την πραγματική της οικονομία, ιδιαίτερα στον πρωτογενή τομέα (ανάλυση) – με αποτέλεσμα η συμμετοχή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στα έσοδα του προϋπολογισμού της να μειωθεί στο 39% από 51,3% το 2014 (πηγή), ενώ αναμένεται να περιοριστεί κάτω από το 35% το 2010. Ειδικά σε σχέση με τη γεωργία, την οποία υποτιμούμε ανόητα στην Ελλάδα, η ρωσική κυβέρνηση δήλωσε τα εξής:
“Η Ρωσία είναι ηγετική δύναμη στον πλανήτη, όσον αφορά τις εξαγωγές σιτηρών, φυτικών ελαίων, ψαριών και ορισμένων άλλων τροφίμων. Περιμένουμε να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο προμηθευτή της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού, στα οργανικά καθαρά προϊόντα” (πηγή).
Αυτό που καθιστά όμως τη χώρα σημαντική σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η στρατιωτική της ισχύ, σε συνδυασμό με την εμπνευσμένη γεωπολιτική της στρατηγική – όπως φάνηκε στον πόλεμο της Συρίας, μέσω του οποίου κατάφερε να συμμετέχει ευρύτερα στον έλεγχο της Μέσης Ανατολής, μαζί με την Κίνα και το Ιράν.
Το μεγάλο όπλο της βέβαια δεν είναι ο στρατός και η πυρηνική της δύναμη, κυρίως επειδή φαίνεται αποφασισμένη να τη χρησιμοποιήσει εάν υπάρξει ανάγκη (πιστεύουμε πως θα συνέβαινε κάτι τέτοιο εάν είχε εκλεγεί η κυρία Clinton, με πρόσχημα την ουκρανική κρίση), αλλά η ενέργεια – όπως των Η.Π.Α. το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε συνδυασμό με το δολάριο και της Κίνας η παραγωγική της μηχανή. Ο στρατός και τα πυρηνικά αποτελούν το μέσο προστασίας των βασικών οικονομικών όπλων της εκάστοτε ηγετικής δύναμης – τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.
Σε κάθε περίπτωση, η επιτυχημένη απελευθέρωση της Συρίας από την ISIS κατά σχεδόν 95% είναι το αποτέλεσμα των ειρηνευτικών συνομιλιών της Αστάνα, μεταξύ της Ρωσίας, της Συρίας, της Τουρκίας και του Ιράν – όχι αυτών στη Γενεύη, όπου οι Η.Π.Α. διατύπωσαν κάποιες υποσχέσεις, οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν. Ακόμη καλύτερα, η συνεργασία της Χεζμπολάχ, του Ιράν, του Ιράκ και της Ρωσίας, παρά την αμερικανική βοήθεια προς τη Σαουδική Αραβία, ήταν αυτή που απελευθέρωσε τελικά τη Συρία και το Ιράκ από την ISIS – μεταξύ άλλων με την τοποθέτηση των S-400 που άλλαξαν τις συνθήκες στην περιοχή.
Είναι εμφανής δε η απροθυμία του προέδρου Trump να ξεκινήσει μία σύγκρουση στη Μέση Ανατολή – γεγονός που αφήνει ουσιαστικά ακάλυπτη τόσο τη Σαουδική Αραβία, όσο και το Ισραήλ, αυξάνοντας την επιρροή του Ιράν. Όσον αφορά τη Ρωσία, η επίσκεψη του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, καθώς επίσης οι τέσσερις συναντήσεις μεταξύ του Ρώσου προέδρου και του πρωθυπουργού του Ισραήλ (πηγή), τεκμηριώνουν τη σημασία της στη Μέση Ανατολή – ενώ όσο περισσότερο η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ πιέζουν για πόλεμο εναντίον του Ιράν, το οποίο επέλεξε από την αρχή τους σωστούς συμμάχους, τόσο πιο πολύ θα απομονώνονται.
Η Ιαπωνία
Στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, στην Ιαπωνία, ο πρωθυπουργός της μετά την επανεκλογή του θέλει να αλλάξει το μεταπολεμικό πασιφιστικό σύνταγμα της χώρας του, στηριζόμενος από το 80% των βουλευτών – κάτι που δεν σημαίνει βέβαια πως θα εξελιχθεί σε μία ισχυρή στρατιωτική δύναμη, αλλά ότι θα αρχίσει να επενδύει αρκετά χρήματα στην άμυνα της, εμπιστευόμενη λιγότερο την προστασία των Η.Π.Α. και θέλοντας να είναι καλύτερα οχυρωμένη απέναντι στην Κίνα. Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ιαπωνία, συνεχίζει να είναι μία ισχυρότατη εξαγωγική και τεχνολογική δύναμη, σαν τη Γερμανία – έχοντας όμως τα ίδια προβλήματα με τη Γερμανία, όπως είναι η έλλειψη ενέργειας και η στρατιωτική αδυναμία.
Σύμφωνα με το σημερινό Σύνταγμα της τώρα, ο ιαπωνικός στρατός επιτρέπεται τότε μόνο να πολεμήσει, όταν αντιμετωπίσει την επίθεση μίας εχθρικής δύναμης στο εσωτερικό της χώρας. Για παράδειγμα, απαγορεύεται να καταστρέψει προληπτικά μία βάση πυραύλων στη Β. Κορέα – κάτι που ο νέος πρωθυπουργός, ο οποίος θεωρείται εθνικιστής, θέλει να αλλάξει, εκμεταλλευόμενος τη στάση της Β. Κορέας. Η αλλαγή αυτή φαίνεται να υποστηρίζεται από τις Η.Π.Α., οι οποίες θεωρούν τη χώρα απαραίτητη όσον αφορά την κινεζική απειλή – ενώ η Ιαπωνία αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο δανειστή της υπερδύναμης, στο ίδιο σχεδόν επίπεδο με την Κίνα.
Ο πραγματικός στόχος βέβαια της εξωτερικής πολιτικής της Ιαπωνίας είναι ο περιορισμός της επιρροής της Κίνας στην Ασία – όπου οι φιλοδοξίες του προέδρου Xi μπορεί να αφήνουν αδιάφορους τους Ευρωπαίους, με εξαίρεση τη Γερμανία, αλλά όχι τη γειτονική της χώρα. Εκτός αυτού η Κίνα απαιτεί νησιά, τα οποία ανήκουν επίσημα στην Ιαπωνία – ενώ η Ιαπωνία χωρίς τη στήριξη των Η.Π.Α. δεν είναι σε θέση ούτε να προστατεύσει αυτά τα νησιά, ούτε να αντιμετωπίσει τις ηγεμονικές βλέψεις της Κίνας.
Γενικότερα πάντως το τέλος της εποχής του πασιφισμού της Ιαπωνίας έχει στόχο να την μετατρέψει σε έναν πλήρη στρατιωτικό σύμμαχο των Η.Π.Α. στην Ασία, ενδεχομένως μαζί με την Αυστραλία και την Ινδία – όπου όμως η Αυστραλία εκτός από τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, τα οποία εντείνονται από τα αυξημένα εξοπλιστικά της προγράμματα, είναι άμεσα εξαρτημένη εξαγωγικά από την Κίνα.
Ο στρατηγικός διάλογος που προβλέπεται μεταξύ της Ιαπωνίας, των Η.Π.Α., της Ινδίας και της Αυστραλίας έχει στόχο την προστασία του θαλασσίου διαδρόμου από την Ασία μέσω της Μέσης Ανατολής στην Αφρική – με απώτερο σκοπό την προώθηση του ελευθέρου εμπορίου, κυρίως όμως τη δημιουργία ενός αντίπαλου δέους στο «νέο δρόμο του μεταξιού» της Κίνας. Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας έχει δημοσιεύσει το γεωπολιτικό του όραμα ήδη πριν από πέντε χρόνια – όπου φαίνεται ο εθνικισμός του, καθώς επίσης το ότι στην εξωτερική πολιτική τάσσεται υπέρ της αντιπαράθεσης, της σύγκρουσης δηλαδή, αντί της συμφιλίωσης.
Η βασική του σκέψη δε είναι η δημιουργία ενός «δημοκρατικού διαμαντιού ασφαλείας» στην Ασία – το οποίο θα ενώνει την Αυστραλία, την Ιαπωνία, την Ινδία και την αμερικανική Πολιτεία της Χαβάης. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία από κοινού με την Ινδία, θα παρακολουθούν την ελεύθερη κυκλοφορία μεταξύ του Ειρηνικοί και του Ινδικού ωκεανού – έτσι ώστε να περιορίζεται η στρατιωτική δράση της Κίνας. Μπορεί λοιπόν να μη δίνεται μεγάλη σημασία στην Ιαπωνία ή η Ινδία να ανήκει τυπικά στις BRICS, αλλά πρόκειται για δύο ισχυρότατες χώρες – τις οποίες δεν πρέπει να υποτιμάει κανείς, ούτε να τοποθετεί αυθαίρετα κάπου.
Επίλογος
Η νέα τάξη πραγμάτων, το μοίρασμα του πλανήτη σε αποκλειστικές ζώνες επιρροής, ευρίσκεται ήδη σε μία πολύ προχωρημένη κατάσταση – όπου φαίνεται πως οι Η.Π.Α. ενδιαφέρονται κυρίως για την ηγεμονία τους στην ήπειρο τους (Λατινική Αμερική, Μεξικό, Καναδάς), καθώς επίσης για τη συμμαχία τους με την Ιαπωνία, την Αυστραλία, την Ινδία και τη Μ. Βρετανία, διατηρώντας ένα μεγάλο μέρος της Αφρικής.
Η Ρωσία και η Κίνα, με σύμμαχο το Ιράν προσβλέπουν στην ηγεμονία της Ευρασίας – η εξασφάλιση της οποίας θεωρείται πως θα δημιουργήσει την ισχυρότερη δύναμη στον πλανήτη. Η βοήθεια της Κίνας και της Ρωσίας στην αναδιάρθρωση των χρεών της Βενεζουέλας εξυπηρετεί μόνο ως διαπραγματευτικό χαρτί – για το οποίο θα ζητηθούν ανταλλάγματα κάπου αλλού.
Το βασικό θέμα εν προκειμένω είναι το τι θα συμβεί με την Ευρώπη, η οποία βιώνει μία κατάσταση αποσύνθεσης – με τη Γερμανία να επιθυμεί μεν την ηγεμονία της, αλλά χωρίς μεγάλες ελπίδες να τα καταφέρει αφού είναι αντιπαθής, δεν διαθέτει στρατιωτική δύναμη, ενώ είναι εξαρτημένη ενεργειακά σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία. Η υπερχρέωση της ηπείρου μας πάντως, σε συνδυασμό με την πολιτική λιτότητας που της έχει επιβληθεί, έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου – απελευθερώνοντας πολλές φυγόκεντρες δυνάμεις, ειδικά εντός της νομισματικής ένωσης, οι οποίες θα ενταθούν σημαντικά εάν υπάρξει πολιτική αστάθεια στη Γερμανία.
Τυχόν δε επανάληψη των γερμανικών εκλογών είναι πιθανόν να ενισχύσει κατά πολύ το εθνικιστικό κόμμα – ένα ενδεχόμενο που θα ολοκλήρωνε την καταστροφή που προκάλεσαν η καγκελάριος και ο υπουργός οικονομικών της, με αφετηρία την Ελλάδα. Σε αυτούς οφείλεται άλλωστε η σταδιακή αναβίωση του εγκληματικού ναζιστικού παρελθόντος της χώρας στις μνήμες των Ευρωπαίων – η οποία μπορεί μεν σήμερα να ευρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, αλλά αυτή θα κληθεί να πληρώσει τον πανάκριβο λογαριασμό τυχόν διάλυσης της Ευρωζώνης.
Τέλος, η Κίνα αυξάνει την επιρροή της στην Ευρώπη εξαγοράζοντας επιχειρήσεις και κατακτώντας ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής καταναλωτικής αγοράς – ενώ η Ρωσία ισχυροποιείται στην ανατολική πλευρά, με επί πλέον δυνητικούς συμμάχους τόσο τη Γαλλία, όσο και την Ιταλία. Ως εκ τούτου φαίνεται πως η Ευρώπη εκτός Βρετανίας θα αποτελέσει το μεγάλο λάφυρο της διαμάχης των μεγάλων δυνάμεων – με πιθανότερη την «ανάρτηση» της στην υπόλοιπη Ευρασία. Στα πλαίσια αυτά ελπίζουμε πως η Ελλάδα γνωρίζει επακριβώς τι συμβαίνει, επιλέγοντας αυτό που θα τη συμφέρει καλύτερα μελλοντικά – ευχόμενοι να προβλέψει σωστά τις παγκόσμιες εξελίξεις και την αλλαγή παραδείγματος.
