Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο διακρίνουμε δύο διαφορετικές ιστορικές περιόδους: (α) στην πρώτη περίοδο, η οποία διήρκεσε έως τη δεκαετία του 1970, οι εργαζόμενοι μοιράζονταν τα επί πλέον κέρδη από την αύξηση της παραγωγικότητας τους (β) στη δεύτερη περίοδο, η οποία ξεκίνησε από τις Η.Π.Α. και συνεχίσθηκε στην υπόλοιπη Δύση, οι εργαζόμενοι έπαψαν να αμείβονται ανάλογα με την παραγωγικότητα τους.
Σε ορισμένες χώρες οι μισθοί τους δεν αυξάνονταν ανάλογα με τον πληθωρισμό, ενώ σε κάποιες άλλες δεν αυξάνονταν ανάλογα με την άνοδο της παραγωγικότητας. Το αποτέλεσμα ήταν όμως το ίδιο, όπως φαίνεται στο γράφημα που ακολουθεί: η απόλυτη στασιμότητα των πραγματικών μισθών, πάντοτε σε όρους αγοραστικής αξίας, οι οποίοι θα ήταν διπλάσιοι από τους σημερινούς, εάν είχε διατηρηθεί η μισθολογική δικαιοσύνη.
Στη συνέχεια, για να καλυφθεί η συγκεκριμένη απώλεια, η οποία μόνο στις Η.Π.Α. υπολογίζεται σε τρις $, ξεκίνησε η εποχή του μη ισορροπημένου δανεισμού των κρατών, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών – αφού αυτοί ήταν οι μεγάλοι χαμένοι, με κυρίως κερδισμένους τις πολυεθνικές, καθώς επίσης το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Έτσι οδηγηθήκαμε σε επαναλαμβανόμενες κρίσεις, πιστωτικές ουσιαστικά, με μεγαλύτερη αυτή του 2008 – όπου τα κράτη υποχρεώθηκαν να διασώσουν τις μεγάλες τράπεζες, για να μην καταρρεύσει το σύστημα. Αμέσως μετά ξεκίνησε η εποχή των κεντρικών τραπεζών, ξανά για να αποφευχθεί η ολοκληρωτική κατάρρευση – με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να υπερχρεώνονται τα κράτη, καθώς επίσης να διαστρεβλωθούν εντελώς οι αγορές, ενώ κλιμακώθηκε η αναδιανομή των εισοδημάτων από τα κάτω (99%) προς τα επάνω (1%).
Στα πλαίσια αυτά, η απορία είναι τι ακριβώς συνέβη τη δεκαετία του 1970 – γιατί αποσυνδέθηκαν οι μισθοί από την παραγωγικότητα. Ήταν αλήθεια η κατάργηση του κανόνα του χρυσού, η πετρελαϊκή κρίση, η νομισματική πολιτική, η παγκοσμιοποίηση, η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το διαδίκτυο ή τα ρομπότ; Ή μήπως η στροφή στις ηθικές, κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αξίες;
Κατά την άποψη μας, χωρίς να υποτιμάμε τη «συμμετοχή» όλων των παραπάνω εξελίξεων, η μεγάλη αλλαγή ήταν κυρίως το αποτέλεσμα της ήττας των συνδικάτων, των εργαζομένων καλύτερα, από τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό, με τη σημερινή έννοια της λέξης (=τα πάντα στους ιδιώτες, εκμηδενισμός του κράτους, πλήρης απορρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος κλπ.).
Δυστυχώς όμως, δεν μπορεί να αθωώσει κανείς τα εργατικά συνδικάτα, επειδή είτε είχαν υπερβολικές απαιτήσεις τότε, αδύνατον να ικανοποιηθούν, είτε διεφθάρησαν εντελώς από την οικονομική εξουσία μέσω των πολιτικών – αφού προηγουμένως η πολιτική είχε γίνει υποχείριο των ελίτ.
Ακόμη χειρότερα, η κατάσταση σήμερα δεν παραμένει απλώς ως είχε, αλλά επιδεινώνεται με αυξημένο ρυθμό – με πιθανότερο αποτέλεσμα την επανάσταση των σκλάβων χρέους. Κάποια στιγμή λοιπόν θα πάψουν να ανέχονται τη λεηλασία και την εξαθλίωση τους από μία μικρή ομάδα εκλεκτών – την οποία υπηρετούν έμμισθα και πιστά τόσο τα ΜΜΕ, όσο και οι πολιτικοί. Ίσως η επανάσταση να έχει ξεκινήσει ήδη στη Γαλλία, ίσως όχι ακόμη. Εν τούτοις, θεωρούμε πως είναι αδύνατον να αποφευχθεί.
