Οι αγωνιώδεις προσπάθειες της Ιαπωνίας για να ξεφύγει από την ύφεση και την κατάρρευση, τεκμηριώνουν πόσο δύσκολο είναι για ένα κράτος, όπως η Ελλάδα, να επανέλθει σε ανάπτυξη – χωρίς την οποία είναι αναπόφευκτη η καταστροφή
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
“Ενώ η Ελλάδα κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα αποτυχημένο κράτος, συνεχίζεται η μαζική φυγή κεφαλαίων, επιχειρήσεων και ανθρωπίνου δυναμικού – όταν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες άλλων χωρών της Ευρωζώνης τυπώνουν μυστικά χρήματα” (ΒΒ).
.
Ανάλυση
Όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν, ενώ η Ελλάδα έχει στραγγαλισθεί από την πολιτική λιτότητας που της έχει επιβληθεί, βιώνοντας μία τρομακτική στενότητα ρευστότητας, ορισμένα μεγάλα κράτη της Ευρωζώνης (Ιταλία, Γαλλία) τυπώνουν μόνα τους χρήματα, χωρίς να ενημερώνουν την ΕΚΤ – γεγονός που επιβεβαίωσε πρόσφατα μία γερμανική εφημερίδα (πηγή).
Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, αναζητώντας ρεαλιστικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, δεν είναι λάθος να ερευνάμε τους τρόπους, με τους οποίους άλλες χώρες αντιμετωπίζουν τα δικά τους – ακόμη και όταν πρόκειται για πολύ μεγαλύτερες, με περισσότερες και ποιοτικότερες δυνατότητες (ισχυρή εξαγωγική βιομηχανία, άθικτος παραγωγικός ιστός κλπ.).
Στα πλαίσια αυτά, γνωρίζοντας πως η Ιαπωνία μετά από τρεις χαμένες δεκαετίες, όπου το ΑΕΠ της μειώνεται, η απασχόληση επίσης, ενώ το δημόσιο χρέος της έχει εκτοξευθεί στα ύψη, υιοθέτησε το 2013 μία εντελώς διαφορετική οικονομική πολιτική, είναι σκόπιμο να αναφερθούμε στα σημερινά αποτελέσματα της – ξεκινώντας από το πού την στήριξε ο πρωθυπουργός της, ο οποίος είχε δηλώσει τα εξής (πηγή:F&W):
“Ένας πατέρας μίας οικογένειας Σαμουράι, ήθελε να συμβουλεύσει σωστά τα τρία παιδιά του, εμπνέοντας τους θάρρος. Έδωσε λοιπόν στο κάθε ένα από αυτά ένα ανθεκτικό ξύλινο βέλος, λέγοντας τους να το σπάσουν – κάτι που τελικά κατάφεραν, αν και με μεγάλη προσπάθεια. Στη συνέχεια τους έδωσε μία δέσμη από τρία βέλη μαζί, προτρέποντας τα να κάνουν το ίδιο, να προσπαθήσουν να τα σπάσουν – κάτι που δεν μπόρεσαν. Με τον τρόπο αυτό τους απέδειξε πως ένα μεμονωμένο βέλος, όπως επίσης ένα άτομο, είναι ευάλωτο – ενώ όλα μαζί δεν είναι“.
Με κριτήριο το παραπάνω δίδαγμα, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας αποφάσισε να στηρίξει τη νέα οικονομική πολιτική της χώρας του σε τρεις διαφορετικούς πυλώνες, έτσι ώστε να είναι πιο ανθεκτική και αποτελεσματική:
“Στην κατακόρυφη αύξηση της ρευστότητας μέσω της εκτύπωσης νέων χρημάτων, στην άνοδο των δημοσίων δαπανών, καθώς επίσης στις διαρθρωτικές αλλαγές – έτσι ώστε η Ιαπωνία να γίνει ανταγωνιστικότερη, οπότε να μπορεί να αναπτύσσεται με μεγαλύτερο ρυθμό“.
Περαιτέρω, ο υπουργός οικονομικών της χώρας υποσχέθηκε πως το καινούργιο αναπτυξιακό πρόγραμμα θα «πυροδοτούσε» την ιαπωνική οικονομία, σαν να επρόκειτο για ένα δεμάτι ξερών ξύλων – τα οποία θα έπαιρναν φωτιά, από τρεις διαφορετικές πλευρές. Αμέσως μετά το ΔΝΤ διαβεβαίωσε την κυβέρνηση πως το λανσάρισμα της νέας πολιτικής ήταν εντυπωσιακό – γνωρίζοντας πως το κλειδί της επιτυχίας μίας τέτοιας οικονομικής στρατηγικής, είναι η διαμόρφωση προσδοκιών σε αυτούς που απευθύνεται.
Προφανώς κάτι ανάλογο χρειάζεται η Ελλάδα σήμερα, με την έννοια πως θα έπρεπε να δρομολογηθεί μία οικονομική πολιτική με στόχο την ανάπτυξη – η οποία όμως θα μπορούσε να πείσει Έλληνες και ξένους, σε σχέση με τις προοπτικές επιτυχίας της.
Κατά συνέπεια θα έπρεπε να είναι τεκμηριωμένη, να βασίζεται στις ρεαλιστικές δυνατότητες της χώρας, ιδίως στους τρεις κύριους πυλώνες της οικονομίας της (ναυτιλία, τουρισμός, γεωργία), καθώς επίσης να στηρίζεται σε βιώσιμα μεγέθη – κάτι που δυστυχώς εμποδίζεται από το τεράστιο ύψος του δημοσίου χρέους της.
Εάν δεν προηγηθεί λοιπόν η ονομαστική διαγραφή του δημοσίου χρέους, η οποία θα επέτρεπε μία αντίστοιχη αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, οπότε θα ανακτούσαν την πιστοληπτική τους ικανότητα και οι δύο τομείς, είναι πολύ δύσκολη η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας – με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πεισθεί κανείς, έτσι ώστε να επενδύσει.
Τα τρία βέλη του Σαμουράι πάντως στην περίπτωση της Ελλάδας, τα οποία θα πρέπει να δημιουργήσουν μία αδιάσπαστη δέσμη μεταξύ τους, είναι οι Πολίτες, τα Πολιτικά κόμματα και οι Θεσμοί – η πλήρης συναίνεση και η ειλικρινής συνεργασία μεταξύ τους με έναν κοινό εθνικό στόχο, μέσω της οποίου θα μπορούσαν να επιτευχθούν κυριολεκτικά θαύματα.
.
Τα τρία καινούργια βέλη
Επανερχόμενοι στην Ιαπωνία, οι προσδοκίες έχουν τη δυνατότητα να ανοίγουν πόρτες – αυτό όμως που τελικά μετράει, είναι η υιοθέτηση της σωστής πολιτικής. Στο συγκεκριμένο σημείο δεν τα κατάφερε η κυβέρνηση της χώρας αφού, όπως ακριβώς διαπιστώνεται τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ελλάδα, οι πραγματικές διαρθρωτικές αλλαγές, ο τρίτος πυλώνας δηλαδή, όπως το ορθολογικό φορολογικό πλαίσιο των επιχειρήσεων ή η πεπαλαιωμένη εργατική νομοθεσία, αναφέρθηκαν μεν, αλλά δεν πραγματοποιήθηκαν.
Όσον αφορά τώρα το πρώτο σκέλος, τη δημοσιονομική πολιτική, οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν γενναιόδωρα κυρίως το πρώτο έτος – κατά ένα ποσοστό της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ, το οποίο είναι ανάλογο με τα δύο τρίτα περίπου του επενδυτικού σχεδίου που ανακοίνωσε η Κομισιόν, για την αναθέρμανση των επενδύσεων στην Ευρωζώνη (πρόγραμμα Juncker).
Έτσι η οικονομία της Ιαπωνίας άρχισε ξανά να αναπτύσσεται, έως ότου η κυβέρνηση επέλεξε την άνοιξη του 2014 να αυξήσει τους φόρους – για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του δημοσίου χρέους το οποίο, λόγω του αποπληθωρισμού των προηγουμένων δεκαετιών, είχε φτάσει στο απίστευτο 240% του ΑΕΠ (η Ελλάδα είναι επίσης βυθισμένη στον αποπληθωρισμό, οπότε εύλογα το χρέος της θα συνεχίσει να αυξάνεται).
Η κλιμάκωση των φόρων όμως προκάλεσε το σταμάτημα της μικρής ανάπτυξης που είχε επιτευχθεί – οπότε η κυβέρνηση αποφάσισε να καθυστερήσει τη νέα αύξηση του ΦΠΑ που είχε προγραμματίσει για τα τέλη του 2015, αναβάλλοντας την για το 2017. Ακόμη περισσότερο, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τα εξής τρία καινούργια βέλη:
(α) Την άνοδο του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 20% – χωρίς όμως να αναφέρει το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί ή τα εργαλεία, με τα οποία θα επιτευχθεί.
(β) Την υιοθέτηση κοινωνικοπολιτικών μέτρων, όπως τις επιδοτήσεις των οικογενειών με στόχο την αύξηση της γεννητικότητας ανά νοικοκυριό – έτσι ώστε να σταματήσει η συρρίκνωση του πληθυσμού.
(γ) Τη συνέχιση της καταπολέμησης του αποπληθωρισμού, κυρίως μέσω της νομισματικής πολιτικής της κεντρικής τράπεζας – όπως ακριβώς η ΕΚΤ και η Fed, με τα επιτόκια, καθώς επίσης με τα πακέτα ποσοτικής διευκόλυνσης (τύπωμα χρημάτων).
