Τα μάτια των διεθνών αγορών είναι στραμμένα στην επόμενη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας, στις 17 Μαρτίου – όπου, εάν τυχόν ο διοικητής της παραιτηθεί ή εάν υποταχθεί στις εντολές της κυβέρνησης, τότε η λίρα ίσως καταρρεύσει.
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
Όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες, η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί το 70% του ΑΕΠ της Τουρκίας – στηριζόμενη κυρίως στο δανεισμό. Ο τρόπος τώρα, με τον οποίο εξασφαλίζεται συνήθως αυτός ο δανεισμός, είναι οι πιστωτικές κάρτες – γεγονός που οφείλεται στις τράπεζες, οι οποίες επιτρέπουν την αποπληρωμή του υπολοίπου των καρτών με τόσες δόσεις, καθώς επίσης με μία τέτοια «ποικιλία», όσο ίσως σε καμία άλλη χώρα στον πλανήτη.
Σαν αποτέλεσμα της συγκεκριμένης πρακτικής των τραπεζών, επιδεινώνεται συνεχώς η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, αφού τα δάνεια τους, από 43,5% του μέσου εισοδήματος το 2010, έφτασαν στο 50,7% το 2012 – ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό, συγκρινόμενο με τα περιουσιακά στοιχεία, καθώς επίσης με τις καταθέσεις των Τούρκων.
Η κατάσταση αυτή έγινε τόσο προβληματική για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ώστε η κεντρική τράπεζα της χώρας απαγόρευσε το 2012 την παροχή δανείων σε εκείνα τα νοικοκυριά, τα οποία δεν θα είχαν εξοφλήσει τουλάχιστον το 50% των οφειλών των πιστωτικών καρτών τους.
Ένα επόμενο πρόβλημα είναι το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, το οποίο περιορίζεται με ραγδαίους ρυθμούς – εν μέρει λόγω της μη εμπιστοσύνης τους στο νόμισμα της χώρας. Μεταξύ των ετών 2002 και 2007, το ποσοστό αποταμίευσης ήταν 25,5%, όταν το μέσο παγκόσμιο ήταν 22,5%. Έκτοτε, η εικόνα αντιστράφηκε εντελώς – αφού το μέσο παγκόσμιο αυξήθηκε στο 23,5%, ενώ στην Τουρκία κατέρρευσε στο 14,3%.
Με δεδομένο δε το ότι, πάνω από 2 εκ. νεαροί Τούρκοι είναι υπερχρεωμένοι, σε συνδυασμό με το επερχόμενο «σπάσιμο» της φούσκας ακινήτων, καθώς επίσης με τη ραγδαία επιδείνωση όλων των οικονομικών συντελεστών, προβλέπονται τεράστιες επισφάλειες για τις τράπεζες – αρκετές από τις οποίες δύσκολα θα καταφέρουν να επιβιώσουν. Πολύ περισσότερο, επειδή οι καταθέσεις είναι βραχυπρόθεσμες, προερχόμενες κυρίως από το εξωτερικό, ενώ τα δάνεια ως επί το πλείστον μακροπρόθεσμα.
Στο επόμενο διάγραμμα φαίνεται η υπερχρέωση του ιδιωτικού της τομέα, την οποία έχουμε ήδη αναφέρει, συγκριτικά με άλλες χώρες:
.
.
Όπως φαίνεται από το παραπάνω διάγραμμα, παρά το χαμηλό της δημόσιο χρέος, το ιδιωτικό είναι αρκετά υψηλό – κάτι που συναντάται συχνά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Εκτός αυτού, η Τουρκία είναι εξαιρετικά «ευαίσθητη» σε τυχόν διακοπή των κεφαλαιακών εισροών, με το ρίσκο (18) να πλησιάζει από το 2012 το ανώτατο όριο (20). Εάν λοιπόν υπάρξουν εκροές κεφαλαίων, η χώρα θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα.
Αυτό ακριβώς φαίνεται πως θα συμβεί, εάν συνεχιστεί η διαμάχη της κυβέρνησης με την κεντρική τράπεζα – όπου ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει στη μείωση των βασικών επιτοκίων, λόγω των εκλογών του Ιουνίου.
Ειδικότερα, η κεντρική τράπεζα της χώρας μείωσε πρόσφατα τα βασικά επιτόκια κατά 0,25% στο 7,5% – όπου όμως η κυβέρνηση θεώρησε συντηρητική την κίνηση της, φοβούμενη πως δεν θα βοηθήσει να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης. Φυσικά ο έμμεσος στόχος είναι να κερδίσει την εύνοια των ψηφοφόρων στις επερχόμενες εκλογές, με τη βοήθεια της ανόδου της οικονομίας της χώρας.
Η πολλοστή επέμβαση της κυβέρνησης όμως στη νομισματική πολιτική δημιούργησε μεγάλη ανασφάλεια στους επενδυτές, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εκροές κεφαλαίων – οπότε η ισοτιμία της λίρας μειώθηκε απότομα, στο 1:2,63 σε σχέση με το δολάριο.
Πόσο μάλλον όταν διαπιστώνεται πως ο πρόεδρος της χώρας κατηγορεί την κεντρική τράπεζα για προδοσία απέναντι στο Έθνος – με τους περισσότερους να υποθέτουν πως θέλει να καταργήσει την ανεξαρτησία της νομισματικής αρχής, στα πλαίσια της απολυταρχικής διακυβέρνησης της Τουρκίας, την οποία επιδιώκει.
