Η περιοχή αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα, ειδικά στον τομέα των ακινήτων, όπου έχουν δημιουργηθεί φούσκες, καθώς επίσης των τραπεζών – με τη Νορβηγία να υποφέρει από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και τη Φιλανδία από τη ρωσική κρίση.
.
Αποτελεί παράδοξο το γεγονός πως η Δανία, παρά το ότι ευρίσκεται στην τρίτη θέση παγκοσμίως, όσον αφορά το συνολικό της χρέος (άρθρο), θεωρείται «σίγουρο λιμάνι» για τους επενδυτές – με αποτέλεσμα η κεντρική της τράπεζα να μειώσει για τέταρτη φορά χθες, μέσα σε ένα μήνα, το ήδη αρνητικό βασικό της επιτόκιο στο -0,75%, στα ίδια επίπεδα με την Ελβετία δηλαδή, για να εμποδίσει την ανατίμηση του νομίσματος της, λόγω των ισχυρών εισροών κεφαλαίων (άρθρο).
Πόσο μάλλον όταν μία από τις τράπεζες της, η Nordea, εκχωρεί ενυπόθηκα δάνεια επίσης με αρνητικό επιτόκιο (-0,03%) – κάτι που σημαίνει ότι, οι πελάτες της εισπράττουν πλέον τόκο για τα χρήματα που της οφείλουν (επιστρέφουν λιγότερο κεφάλαιο, από αυτό που δανείσθηκαν). Εύλογα λοιπόν η φούσκα ακινήτων που ήδη υπάρχει στη χώρα, όπως και στις υπόλοιπες σκανδιναβικές, θα συνεχίσει να αυξάνεται – έως ότου φυσικά εκραγεί.
Η Δανία βέβαια, παρά το τεράστιο συνολικό της χρέος, το οποίο είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό της χρεοκοπημένης Ελλάδας, έχει ελάχιστο σχετικά δημόσιο χρέος, καθώς επίσης πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών – όπως συμβαίνει στις περισσότερες σκανδιναβικές χώρες.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος λοιπόν, εύλογα υποθέτει κανείς πως διατηρείται χαμηλό λόγω της υψηλής φορολογίας, καθώς επίσης του λειτουργικού εισπρακτικού φορολογικού μηχανισμού – γεγονός που σημαίνει όμως πως μεταφέρεται ουσιαστικά το χρέος από το κράτος προς τους Πολίτες, αφού όλες οι χώρες έχουν υψηλότατο ιδιωτικό χρέος.
Στα πλαίσια αυτά, με κριτήριο την Ισπανία, η οποία πριν από την κρίση είχε ελάχιστο δημόσιο χρέος (γράφημα), αλλά πολύ υψηλό ιδιωτικό, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα όταν έσπασε η φούσκα των ακινήτων, συνοδευόμενη ως συνήθως από τραπεζικά προβλήματα, δεν είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πως κάτι ανάλογο θα συμβεί κάποια στιγμή και στις σκανδιναβικές χώρες – οι οποίες έχουν ήδη βιώσει μία μεγάλη τραπεζική κρίση, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
.
.
Ειδικότερα, όλες αυτές οι χώρες, οι οποίες θεωρούνται σίγουρα λιμάνια από τους επενδυτές, αφενός μεν όσον αφορά τα νομίσματα τους, αφετέρου τα ομόλογα (η Φιλανδία για πρώτη φορά χθες εξέδωσε πενταετή ομόλογα με αρνητικά επιτόκια), αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα – τα οποία έχουμε περιγράψει σε προηγούμενα άρθρα μας (Σουηδία, η φούσκα ακινήτων – Νορβηγία, στα πρόθυρα της κρίσης, Η πτώση της Φιλανδίας).
Τα προβλήματα τους όμως αυτά επικεντρώνονται στον ιδιωτικό κυρίως τομέα και όχι στο δημόσιο, ο οποίος είναι από πολλές πλευρές υγιής. Επειδή όμως τα μάτια των επενδυτών είναι στραμμένα σήμερα στα κράτη, παρά το ότι η αιτία της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν ο ιδιωτικός τομέας (τράπεζες, ακίνητα), δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα – κάτι που όμως πιστεύουμε ότι θα αλλάξει, κάποια στιγμή στο μέλλον.
Περαιτέρω, συγκρίνοντας το συνολικό χρέος της Ισπανίας με τη Δανία, από την πρόσφατη μελέτη της McKinsey (στο δημόσιο εδώ συμπεριλαμβάνεται και ο ευρύτερος κρατικός τομέας), διαπιστώνουμε πως τα χρέη των νοικοκυριών, καθώς επίσης των τραπεζών της Δανίας είναι κατά πολύ υψηλότερα – ενδεχομένως ακόμη μεγαλύτερα από αυτά που οδήγησαν την Ισπανία στην κατάρρευση.
.
| Κράτος |
Δημόσιο |
Επιχειρήσεις | Νοικοκυριά | Τράπεζες |
Σύνολο |
| Δανία |
60 |
114 | 129 | 235 |
538 |
| Ισπανία |
132 |
108 | 73 | 89 |
402 |
.
Επομένως, η απειλή για την οικονομία της είναι μεγάλη ενώ, κατά την άποψη μας, είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπίσει μία χώρα ένα υψηλότερο δημόσιο χρέος, από ένα εκρηκτικό ιδιωτικό – επειδή στην πρώτη περίπτωση αρκεί απλά η αύξηση των φόρων, για να επιλυθεί το πρόβλημα, ενώ στη δεύτερη απαιτούνται περισσότερες και πολυπλοκότερες ενέργειες.
Ολοκληρώνοντας, στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η αύξηση του δημοσίου χρέους στις βιομηχανικές χώρες μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία συνοδεύθηκε από μία μικρή μείωση του ιδιωτικού – κυρίως επειδή τα κράτη υποχρεώθηκαν να αναλάβουν τα χρέη των τραπεζών, ενώ μειώθηκαν τα φορολογικά τους έσοδα λόγω της ύφεσης.
.
.
Υποθέτουμε λοιπόν πως κάτι ανάλογο θα συμβεί και στις σκανδιναβικές χώρες οι οποίες, μέχρι σήμερα, δεν έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κρίση – καταφέρνοντας παράλληλα να διατηρούν ανέπαφο το κοινωνικό τους κράτος.
Πόσο μάλλον όταν όχι μόνο αδυνατούν να αυξήσουν τα βασικά τους επιτόκια, αλλά υποχρεώνονται να τα μειώνουν, αφενός μεν για να μη βυθιστούν στην ύφεση, αφετέρου για να εμποδίσουν τις ανατιμήσεις των νομισμάτων τους (με εξαίρεση τη Φιλανδία που ανήκει στην Ευρωζώνη), λόγω των μεγάλων εισροών κεφαλαίων.
