Η Πορτογαλία
Κάτι τέτοιο φαίνεται άλλωστε πως συμβαίνει ήδη στην Πορτογαλία (άρθρο), με την υπό χρεοκοπία μικρή ουσιαστικά τράπεζα «Banco Espirito Santo» – με τη «βοήθεια» της οποίας το ΔΝΤ χαρακτήρισε ως μη υγιή το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, έτσι ώστε αφενός μεν να μην εκδιωχθεί, αφετέρου να επιβάλλει ανάλογους με την Ισπανία τρόπους εξυγίανσης του.
Τα προβλήματα βέβαια στη μικρή πορτογαλική τράπεζα, τα οποία ουσιαστικά δεν είναι δικά της, αλλά της οικογένειας που κατέχει μόλις το 20% των μετοχών της, προκάλεσαν έναν τεράστιο σεισμό στις διεθνείς χρηματαγορές. Όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, μέσα σε τρεις μόλις ημέρες χάθηκαν 1.008 δις $ στα χρηματιστήρια – με αιτία μία τράπεζα, ο ισολογισμός της οποίας είναι 110 δις $ (πάνω από 140 δις $ η Εθνική στην Ελλάδα), σε μία χώρα με ΑΕΠ μόλις 220 δις $.
.
Πορτογαλία – η επιρροή που άσκησαν τα γεγονότα της πορτογαλικής Τράπεζας στην παγκόσμια χρηματαγορά
.
Φυσικά οι μεγαλύτερες απώλειες παρατηρήθηκαν σε εκείνες τις αγορές, οι οποίες βρέθηκαν στο επίκεντρο του σεισμού – όπως στην Πορτογαλία, πολλές τράπεζες της οποίας έχασαν ακόμη και το 10% της τιμής τους (πάνω από το 30% η BES).
Όπως φαίνεται από το επόμενο γράφημα, η πτώση του πορτογαλικού δείκτη ήταν αρκετά μεγάλη (αριστερά), όπως επίσης η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας (δεξιά).
.
Η πτώση του πορτογαλικού δείκτη (αριστερά) και η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας (δεξιά)
.
Η αλυσιδωτή αντίδραση όμως επηρέασε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, θυμίζοντας το ξέσπασμα της κρίσης του 2011. Εάν παρατηρούταν δε κάτι ανάλογο σε μία ισχυρότερη τράπεζα, όπως για παράδειγμα στην Deutsche Bank, η οποία είναι 20 φορές μεγαλύτερη, τότε μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς τις συνέπειες – υπενθυμίζοντας πως η χρηματιστηριακή αξία της «Banco Espirito Santo» είναι μόλις 3,8 δις $, όταν της Εθνικής Τράπεζας είναι περί τα 8,7 δις € (μάλλον υπερτιμημένη συγκριτικά).
Συμπεραίνει κανείς λοιπόν ότι, το κόστος μίας ενδεχόμενης χρεοκοπίας κάποιας ελληνικής τράπεζας θα ήταν καταστροφικό για τα χρηματιστήρια του πλανήτη, κυρίως λόγω της φούσκας που έχει δημιουργηθεί – ενώ η χρεοκοπία ενός κράτους θα προκαλούσε ίσως το μεγαλύτερο κραχ όλων των εποχών.
Επομένως, η Ελλάδα έχει αρκετά διαπραγματευτικά χαρτιά στη διάθεση της – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορεί ή πρέπει να εκβιάσει κανέναν.
.
Μικρές χώρες, μεγάλες κρίσεις
Οφείλουμε ίσως να σημειώσουμε πως δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο γεγονός το ότι, μικρές προβληματικές χώρες ή τράπεζες μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες κρίσεις. Η κρίση της Ασίας προκλήθηκε από τη μικρή Ταϊλάνδη, ενώ από την Ελλάδα το 2010 κινδύνευσε να τιναχτεί στον αέρα ολόκληρη η Ευρωζώνη.
Η Πορτογαλία είναι επίσης μία μικρή χώρα, με ΑΕΠ της τάξης των 170 δις € (180 δις € η Ελλάδα) – η οποία εγκατέλειψε μόλις στα μέσα Μαΐου το «ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας», χαρακτηρίσθηκε ως «υποδειγματικός μαθητής» από την Τρόικα (προφανώς, αφού ξεπούλησε τα πάντα), ενώ άρχισε να δανείζεται μόνη της από τις αγορές.
Το δημόσιο χρέος της όμως είναι αρκετά υψηλό (128%), ενώ ο ιδιωτικός της τομέας είναι πολύ πιο υπερχρεωμένος, συγκριτικά με την Ελλάδα (131% οι επιχειρήσεις, 120% τα νοικοκυριά). Επομένως, οι πιθανότητες να χρεοκοπήσει, όπως φαίνεται από το γράφημα «κινδύνου πτώχευσης» που ακολουθεί, προκαλώντας την καταιγίδα των καταιγίδων, είναι αρκετά μεγάλες – ενώ έχει ήδη «στυφτεί σαν τη λεμονόκουπα», από τους εντολείς των αρχιερέων της δύναμης.
.
Πορτογαλία – δείκτης πιθανότητας πτώχευσης (άνοδος ίσον αυξημένος κίνδυνος)
.
Κάτι όχι και τόσο πολύ διαφορετικό ισχύει και για τον άλλο «υποδειγματικό μαθητή» του ΔΝΤ, για την Ιρλανδία – οι δύστυχοι Πολίτες της οποίας υποχρεώθηκαν από την κυβέρνηση τους να αναλάβουν τα χρέη των πτωχευμένων τραπεζών τους, μετά τον εκβιασμό της Γερμανίας (άρθρο).
