Παρά το ότι αρκετοί Έλληνες σήμερα θεωρούν ότι, η χώρα ευρίσκεται ήδη «στον πυθμένα», οπότε δεν μπορεί να της συμβεί τίποτα χειρότερο, η οικονομική θεωρία έχει τις σωστές απαντήσεις – οι οποίες συχνά δεν συμφωνούν με τη συλλογική άποψη
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
“Το απόθεμα του κεφαλαίου, καθώς επίσης το επίπεδο απασχόλησης θα πρέπει να συρρικνωθούν σε τέτοιο βαθμό, ώστε η κοινωνία να γίνει τόσο φτωχή που το άθροισμα των συνολικών αποταμιεύσεων να φτάσει στο μηδέν – με την έννοια ότι, οι θετικές αποταμιεύσεις ορισμένων ομάδων του πληθυσμού, να είναι ίσες με τις αρνητικές αποταμιεύσεις (χρέη) όλων των υπολοίπων” (Keynes, μονεταριστική θεωρία της ανάπτυξης).
.
Ανάλυση
Είναι αρκετοί αυτοί που συμπεραίνουν ότι, η κρίση στην Ελλάδα έχει φτάσει στο ζενίθ της – ότι δηλαδή η χώρα ευρίσκεται στο ναδίρ, οπότε δεν μπορεί να πάει παρακάτω, εάν θέλει κανείς να αποφύγει τις κοινωνικές αναταραχές και τις αιματηρές εξεγέρσεις. Συμβαίνει όμως πράγματι κάτι τέτοιο; Για να μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε μία τεκμηριωμένη απάντηση, τα εξής:
Σύμφωνα με τον Keynes, η έλλειψη κεφαλαίων σε μία οικονομία είναι τότε μόνο στο ναδίρ της, όταν οι αποδόσεις τους είναι πλέον αρνητικές – όταν δηλαδή δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να διενεργηθούν επενδύσεις. Χωρίς καθαρές επενδύσεις τώρα, παύει να υπάρχει η μοναδική δυνατότητα δημιουργίας «πραγματικών αποταμιεύσεων» σε μία οικονομία – επειδή η χρηματική περιουσία παραμένει πάντοτε μηδενική.
Απλούστερα, τότε μόνο μπορεί να αποταμιεύσει χρήματα κάποιος, όταν ένας άλλος χρεώνεται (δανείζεται, οφείλει), με το αντίστοιχο ποσόν – σε καμία άλλη περίπτωση.
Περαιτέρω, εάν οι επενδύσεις δεν είναι αποδοτικές, τότε η κοινωνία θα πρέπει να φτωχύνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην είναι δυνατές οι αποταμιεύσεις – εάν βέβαια μία ορθολογική μονεταριστική και χρηματοπιστωτική πολιτική, δεν επιλύσει το πρόβλημα των ιδιωτικών αποταμιεύσεων με άλλα μέτρα.
Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να είναι, για παράδειγμα, η αύξηση των ελλειμμάτων (κρατικών δαπανών) του δημοσίου – τα οποία θα επέτρεπαν στα νοικοκυριά να αποταμιεύουν χρήματα σε αντίστοιχο ύψος, οπότε να έχουν ανάλογα υψηλότερα εισοδήματα.
Μία εναλλακτική δυνατότητα είναι η πρόκληση ή η αντιμετώπιση της περιστολής της ιδιωτικής αποταμίευσης, μέσω της επέκτασης του συνόλου της κοινωνικής ασφάλισης και του συνταξιοδοτικού συστήματος – ο αναδιανεμητικός δηλαδή τρόπος, αντί του χρηματοδοτικού. Για να κατανοήσουμε δε γιατί η τόνωση (τα κίνητρα) της αποταμίευσης βυθίζει μία οικονομία βαθύτερα στην κρίση, τα παρακάτω σύμφωνα με τη μονεταριστική θεωρία:
Όταν κανείς κερδίζει πολλά χρήματα, τότε μπορεί να αποταμιεύει επίσης πολλά – αφού δεν δαπανά ολόκληρο το εισόδημα του για την αγορά καταναλωτικών αγαθών, ενώ δεν είναι υποχρεωμένος, με αυτά που του απομένουν, να αγοράζει περιουσιακά στοιχεία. Μπορεί λοιπόν να αποταμιεύει χρήματα, όπου όμως κάποιος άλλος πρέπει να χρεώνεται με το αντίστοιχο ποσόν.
Η μακροοικονομία ξεκινάει, σύμφωνα με τον Keynes, με τη θέση ότι μία οικονομία, στο σύνολο της, δεν μπορεί να αποταμιεύει χρήματα – ενώ οι πραγματικές αποταμιεύσεις περιορίζονται (είναι ίσες) στις καθαρές επενδύσεις. Κάθε προσπάθεια λοιπόν για τη διενέργεια υψηλότερων αποταμιεύσεων, οδηγεί στη συρρίκνωση των εισοδημάτων της συνολικής Οικονομίας και όχι σε μεγαλύτερες αποταμιεύσεις.
Για παράδειγμα, η αύξηση των αποταμιεύσεων της Γερμανίας, λόγω των εμπορικών πλεονασμάτων της, είναι εις βάρος των εμπορικών εταίρων της – οι οποίοι χρεώνονται νομοτελειακά με τα αντίστοιχα ποσά.
Συνολικά στην παγκόσμια οικονομία, τα πλεονάσματα όλων των χωρών είναι ίσα με τα ελλείμματα των άλλων – όπου όμως όλες μαζί οι χώρες δεν μπορούν, μέσω των εξαγωγικών πλεονασμάτων, να αυξήσουν τις αποταμιεύσεις τους. Εάν το προσπαθήσουν, όπως συμβαίνει σήμερα, τότε οδηγεί η μία την άλλη στην κρίση – απλούστερα, «βάζουν τα χεράκια τους να βγάλουν τα ματάκια τους».
Γιατί όμως δεν μπορούμε όλοι μαζί, σαν σύνολο, να αποταμιεύουμε χρήματα, όταν ο καθένας μας μπορεί να αποταμιεύει μέρος του εισοδήματος του και δεν είναι υποχρεωμένος να δαπανά όλα τα χρήματα του;
Επειδή υπάρχει ένας μονεταριστικός μηχανισμός, μέσω του οποίου η χρηματική περιουσία της συνολικής οικονομίας δεν παρεκκλίνει από το μηδέν. Το να μπορεί δηλαδή ο καθένας μας να αποταμιεύει μέρος των εισοδημάτων του, χωρίς να χρεώνεται (δανείζεται) ένα ανάλογο ποσόν κάποιος άλλος, είναι αδύνατον – δεν συμβαίνει και δεν λειτουργεί.
Ειδικότερα, η αποταμίευση δεν αποτελεί πρόβλημα, όταν η ανάπτυξη μίας οικονομίας είναι θετική – αφού επενδύονται πολλά χρήματα και καταναλώνονται επίσης πολλά μέσω της παροχής πιστώσεων, χτίζονται σπίτια από νεαρές οικογένειες με ενυπόθηκα δάνεια κοκ.
Με τον τρόπο αυτό, απέναντι στους εκάστοτε καταθέτες υπάρχουν αρκετοί χρεώστες – με αποτέλεσμα το ισοζύγιο να παραμένει μηδενικό σχεδόν από μόνο του, χωρίς να ενοχλείται η συνολική ανάπτυξη.
Ο οικονομικός μηχανισμός λοιπόν, ο οποίος διατηρεί ίσες τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις, διευκολύνει την ανάπτυξη – στηριζόμενος στο ότι, οι δαπάνες δημιουργούν έσοδα, ενώ κάθε περιορισμός των δαπανών μειώνει τα έσοδα. Επομένως, ο μηχανισμός αυτός ενισχύεται ή εμποδίζεται από μόνος του.
Στα πλαίσια αυτά, εάν κάποιος αποφασίσει να μειώσει στο μισό τις δαπάνες του, αποταμιεύοντας τα υπόλοιπα, τότε μειώνονται αμέσως στο μισό (κατά μέσον όρο) τα εισοδήματα – τα πραγματικά και όχι μόνο τα ονομαστικά. Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η μείωση των καταναλωτικών δαπανών στην Ελλάδα – η οποία μειώνει ανάλογα τα εισοδήματα των Ελλήνων (μισθούς κλπ.).
.
.
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι, το ΑΕΠ μίας χώρας, το εισόδημα της κατά κάποιον τρόπο, είναι ίσο με την κατανάλωση, με τις ιδιωτικές επενδύσεις, με τις δημόσιες δαπάνες και με τις εξαγωγές, μείον τις εισαγωγές (ΑΕΠ = Κ + Ε + Δ + {Εξαγωγές – Εισαγωγές}).
Εάν όλοι οι «συντελεστές» του ΑΕΠ, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, είναι αρνητικοί, με τις προβλέψεις για την εξέλιξη τους επίσης αρνητικές, τότε είναι αδύνατον να υπάρξει ανάπτυξη – γεγονός που σημαίνει πως όλοι όσοι ανακοινώνουν ότι, η Ελλάδα θα έχει ανάπτυξη το 2014, είτε γνωρίζουν κάτι άλλο, διατηρώντας το κρυφό από την κοινωνία, είτε διασπείρουν ψευδείς ελπίδες.
Συνεχίζοντας, τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις, το δημόσιο και οι χώρες του εξωτερικού αποφασίζουν αρχικά εντελώς από μόνοι τους, εάν θέλουν να αποταμιεύσουν χρήματα ή να δανεισθούν για να αγοράσουν οτιδήποτε επί πιστώσει. Το ισοζύγιο όμως πρέπει να είναι πάντοτε μηδενικό – ακόμη και όταν όλοι θέλουν να αποταμιεύουν χρήματα.
Στην προκειμένη περίπτωση, όταν δηλαδή όλοι θέλουν να αποταμιεύσουν χρήματα, άρα να δαπανήσουν λιγότερα, τότε οι αποταμιευτές θα έχουν λιγότερα χρήματα στη διάθεση τους να αποταμιεύσουν – αφού μειώνονται τα εισοδήματα τους. Οι οφειλέτες φυσικά υποχρεώνονται σε συνεχώς μεγαλύτερα χρέη, αφού περιορίζονται και τα δικά τους εισοδήματα – έτσι ώστε οι «μονεταριστικές αποταμιεύσεις» να παραμένουν ίσες με τα συνολικά χρέη ολόκληρης της Οικονομίας.
To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες (…)
