Ο οικονομολόγος του ναζισμού

(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)

“Για μεγάλα χρονικά διαστήματα η ανώτατη τάξη φαίνεται να διατηρείται με ασφάλεια στην εξουσία. Αργά ή γρήγορα όμως, φτάνει μία στιγμή όπου χάνει είτε την πίστη στον εαυτό της, είτε την ικανότητα να κυβερνά, είτε και τα δύο. Τότε ανατρέπεται από τη μεσαία τάξη, η οποία προσεταιρίζεται την κατώτερη, κάνοντας την να πιστεύει ότι, αγωνίζεται για την ελευθερία, την ισότητα και τη δικαιοσύνη.

Μόλις πετύχει το σκοπό της, η μεσαία τάξη ξαναρίχνει την κατώτερη στη θέση της δουλείας που ήταν πριν και γίνεται αυτή η ανώτερη. Τότε, μία καινούργια μεσαία ομάδα αποσπάται από τη μία τάξη ή και από τις δύο, οπότε ο αγώνας αρχίζει ξανά από την αρχή. Από τις τρεις τάξεις, μόνο η κατώτερη δεν καταφέρνει ποτέ, ούτε και για λίγο, να πετύχει το σκοπό της.

Θα ήταν βέβαια υπερβολή να ισχυρισθεί κανείς πως μέσα στην πορεία της ιστορίας δεν βελτιώθηκαν οι υλικοί όροι – αφού ακόμη και σήμερα, σε μία περίοδο παρακμής, ο μέσος άνθρωπος ζει υπό καλύτερες συνθήκες, από ότι μερικές δεκαετίες πριν. Αλλά καμία αύξηση πλούτου, καμία βελτίωση στους τρόπους, καμία μεταρρύθμιση ή επανάσταση δεν πλησίασε ούτε ένα χιλιοστό περισσότερο την κοινωνική ισότητα. Για την κατώτερη τάξη, καμία ιστορική αλλαγή δεν σήμαινε ποτέ τίποτα περισσότερο, από την αλλαγή του ονόματος των αφεντικών της” (Orwell).    

.

Άποψη

Όλοι γνωρίζουν τον Hitler, αλλά ελάχιστοι αυτόν που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή των πολιτικών που αποδίδονται στο δικτάτορα: τον H.Schacht, ο οποίος υπηρέτησε την ναζιστική κυβέρνηση ως πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας (Reichsbank), καθώς επίσης ως υπουργός οικονομικών.

Ειδικότερα ο H.Schacht, έχοντας σπουδάσει πρώτα ιατρική, ενώ στη συνέχεια φιλολογία και πολιτικές επιστήμες, έγινε υποδιευθυντής της Τράπεζας της Δρέσδης (της γνωστής ως Dresdner Bank) το 1908 – κατά τη διάρκεια δε του 1^ου Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε ως οικονομικός σύμβουλος του τραπεζικού επιτρόπου του κατεχόμενου τότε Βελγίου.

Όταν ο επίτροπος τον έδιωξε, ανακαλύπτοντας πως είχε χρησιμοποιήσει τον προηγούμενο εργοδότη του (Τράπεζας της Δρέσδης), για να διοχετεύσει 500 εκ. βελγικά φράγκα σε ομόλογα ως πληρωμή των γερμανικών απαιτήσεων (της «αναγκαστικής συνεισφοράς» των Βέλγων, όπως συνέβη με την Ελλάδα και με άλλες χώρες), διορίσθηκε διευθυντής της γερμανικής Εθνικής Τράπεζας.

Στη συνέχεια, διορίσθηκε επίτροπος συναλλάγματος (1923), καταφέρνοντας να ελέγξει τον υπερπληθωρισμό, με την άμεση υιοθέτηση του «Rentenmark» – ενός νομίσματος το οποίο, αντί να έχει αντίκρισμα σε χρυσό, ήταν εγγυημένο με τη δημόσια περιουσία της Γερμανίας (ακίνητα και επιχειρήσεις), με την ισοτιμία του 1 τρις παλαιά μάρκα, προς ένα καινούργιο μάρκο (Rentenmark).

Φυσικά το νέο νόμισμα έγινε αποδεκτό από όλους, επειδή είχε αντίκρισμα – με αποτέλεσμα να διατηρηθεί η σταθερότητα του, να μην υποτιμηθεί ιδιαίτερα και να περιορισθεί σημαντικά ο πληθωρισμός της χώρας.

Κάτι ανάλογο θα μπορούσε και θα έπρεπε ίσως να υιοθετήσει οποιαδήποτε χώρα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, υιοθετώντας το δικό της εθνικό νόμισμα – εάν θα ήθελε να αποφύγει τα ραγδαία υποτίμηση του.

Επίσης κάτι ανάλογο, η έκδοση ομολόγων του δημοσίου με αντίκρισμα την περιουσία του, θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση ενός κράτους με βιώσιμα επιτόκια – χωρίς να είναι υποχρεωμένο να καταφεύγει στους μπράβους των τοκογλύφων, εφαρμόζοντας κατ’ εντολή τους μία εγκληματικά μονόπλευρη πολιτική λιτότητας, χωρίς μέτρα ανάπτυξης.

Περαιτέρω στο θέμα μας, ο H.Schacht αποκλήθηκε «σωτήρας του μάρκου» και ανέλαβε την προεδρία της Κεντρικής Τράπεζας έως το 1930 – θέση από την οποία διαπραγματεύθηκε τις δανειακές υποχρεώσεις της Γερμανίας, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των γερμανικών αποζημιώσεων (Νέο Σχέδιο, 1929).

Μετά τη Διάσκεψη της Χάγης, παραιτήθηκε από τη θέση του, κατηγορώντας  την κυβέρνηση για τη συνέχιση της καταβολής των αποζημιώσεων – με την έκδοση ενός φυλλαδίου το 1931 (Το τέλος των επανορθώσεων) και τη δημοσίευση ανάλογων άρθρων.

Εδώ μας θυμίζει σε κάποιο βαθμό τη στάση ορισμένων ελληνικών κομμάτων σήμερα, τα οποία κατηγορούν την κυβέρνηση, επειδή δεν διαπραγματεύεται τη επόμενη (τρίτη) διαγραφή χρέους – ισχυριζόμενα ότι, εάν ανέλθουν στην εξουσία, θα καταργήσουν μονομερώς τις δανειακές συμβάσεις και τα μνημόνια, χωρίς σοβαρά επακόλουθα για τη Ελλάδα.

Συνεχίζοντας, τον Οκτώβριο του 1931 ο H.Schacht συμμετείχε στο σχηματισμό του συνασπισμού μεταξύ των βιομηχάνων, των συντηρητικών εθνικιστών και του Hitler – ο οποίος, όταν ανήλθε στην εξουσία (1933) τον επανάφερε στη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας. Το 1934 έγινε υπουργός οικονομικών του δικτάτορα, υπεύθυνος για τα προγράμματα εξάλειψης της ανεργίας, καθώς επίσης του επανεξοπλισμού της – κατά παράβαση της Συνθήκης των Βερσαλλιών.

Επειδή όμως ήλθε σε σύγκρουση με το γενικό επόπτη της οικονομίας (H.Goering), υποχρεώθηκε να παραιτηθεί – με τη θέση του να αναλαμβάνει ο W.Funk. Ο H.Schacht παρέμεινε ανενεργός καθ’ όλη τη διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου, έχοντας όμως επαφές με τους «αντιχιτλερικούς κύκλους» – με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακισθεί, μετά την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα (1944).

To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες (…)