Φαίνεται ότι η Γερμανική εταιρεία δεν μέτρησε αντικειμενικά τις δυνάμεις της, υπερεκτίμησε τις δυνατότητες της και πιστεύουμε να έμαθε ότι και στις αγορές υπάρχει κάποιος ισχυρότερος που τιμωρεί
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
Αλαζονείας ούτις εκφεύγει δίκην, λέει ένα αρχαίο ρητό.
Ή πιο απλά: Εκείνος που νομίζει πως ξέρει τα πάντα, έχει πολλά να μάθει. Και να πάθει. Ακόμα και να ζημιωθεί ανεπανόρθωτα.
Παρακάτω θα δούμε ότι η VW με τη θέλησή της καταπλακώθηκε από το σκάνδαλο του λογισμικού εκπομπών ρύπων, καθώς βρισκόταν σε φάση λυσσαλέας επίθεσης σε έναν επιθετικό οικονομικό πόλεμο.
.
Επιχειρηματικότητα: από τον μπακάλη στον retailer
Ας ξεκινήσουμε με μια αναφορά στο σύγχρονο επιχειρηματικό τοπίο.
Ανέκαθεν η αλλαγή αποτελούσε μια σταθερά στον επιχειρηματικό κόσμο. Αλλά, τα τελευταία χρόνια ραγδαίες αλλαγές χτύπησαν σαν τυφώνας την επιχειρηματικότητα και όλη την κοινωνία, με αμείλικτη σφοδρότητα, ταχύτητα και ένταση.
Οι δυνάμεις που σχηματίζουν τον κόσμο μας σήμερα είναι τεράστιες, σύνθετες, προκαλούν δέος και προβληματίζουν.
Αλλά, πως φτάσαμε στο σήμερα; Ξαφνικά;
Θα ήταν μάλλον πιο εύστοχο να παρατηρήσει κανείς ότι όπως συμβαίνει σε κάθε απότομη αλλαγή, φυσικό ή κοινωνικό φαινόμενο, επί μακρόν συσσωρεύονταν ποσοτικές μεταβολές που δεν είναι εύκολα ορατές, οι οποίες έγιναν ορατές όταν η μεταβολή έγινε ποιοτική, κάτι αντίστοιχο με την καταιγίδα ή τις επαναστάσεις σε κοινωνικό επίπεδο.
Το να είσαι ηγέτης- leader στην αγορά έχει γίνει παγκόσμια όχι μόνο θεωρητικά αποδεκτό αλλά και επιβαλλόμενο προκειμένου να επιζήσει κανείς στον επιχειρηματικό πόλεμο που διεξάγεται με όλα τα μέσα.
Διδάσκεται ακόμα και από το Λύκειο στα εγχειρίδια οικονομίας. Επίσης, οι ήπιες τεχνικές για την επίτευξη της πρωτοκαθεδρίας διδάσκονται στους πρωτοετείς φοιτητές Οικονομικών και άλλων σχολών στα μαθήματα του marketing, business plan, management, industrial organization κ.ο.κ και η ηγεσία- leadership διδάσκεται στα ακριβά δυτικά Πανεπιστήμια.
Δεν διδάσκεται όμως θεωρία πολέμου. Ότι δηλαδή για να είσαι επιτυχημένος επιχειρηματίας σήμερα σε οικουμενικό περιβάλλον δεν αρκεί να είσαι μεθοδικός, επίμονος, με συνεχή παρουσία, να παρακολουθείς το περιβάλλον σου παγκόσμια, να είσαι εργατικός και να αναλαμβάνεις ρίσκο, αλλά και να είσαι ετοιμοπόλεμος, να εφαρμόζεις τακτικές πολέμου (ορθόδοξου και ανορθόδοξου) και να είσαι αδίστακτος.
Σύμφωνα με την γενική αντίληψη περί επιχειρηματικότητας που επικρατεί στην κοινωνία , αρκεί να είσαι καλός επιχειρηματίας και να χρησιμοποιήσεις κάποια τεχνάσματα για να επεκτείνεις τη δραστηριότητα σου στις αγορές για να βλέπεις τον τζίρο σου να αυξάνεται και τα κέρδη σου να μεγιστοποιούνται.
Αφελής αντίληψη , ως φαίνεται σήμερα, η επέκταση άγγιξε προ πολλού σχεδόν τα όρια της. Τα μεγέθη λίγων εταιρειών άρχισαν να διογκώνονται και ολιγοπωλιακές ή μονοπωλιακές καταστάσεις εδραιώθηκαν, απ΄ αυτές που συχνά ακούγεται “too big to die”.
Η όλη διαδικασία εξελίσσεται υπό την ομπρέλα των οικονομικά δυνατών κρατών του πλανήτη, καθώς με την επέκταση των ισχυρών εταιρειών τους συναρτάται η ισχύς και οι προβλέψεις παντοκρατορίας τους.
Δεν αναφερόμαστε εδώ στις μονοπωλιακές επιχειρήσεις των τομέων του πετρελαίου, της φαρμακοβιομηχανίας, της αυτοκινητοβιομηχανίας, της βιομηχανίας οπλικών συστημάτων, των εξορύξεων , για να απαριθμήσουμε κάποιες, οι οποίες ήταν μονοπωλιακές ήδη από ς τους προηγούμενους αιώνες.
Αλλά, πλέον τείνουν να γίνουν ολιγοπωλιακές όλες σχεδόν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται με οτιδήποτε έχει μαζική παραγωγή για να καλύψει μαζικές ανάγκες των ανθρώπων και των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών. Από την αγροδιατροφή, την κατασκευή κατοικίας, την νοσοκομειακή περίθαλψη, την παροχή πόσιμου νερού, τις μεταφορές αλλά και τις νομικές, τις λογιστικές υπηρεσίες κ.α. Εταιρείες όπως η Coca Cola,η Veolia, η Ιkea, η Walmart, η Deloitte, η Puma.
Δηλαδή περάσαμε οριστικά από τον μπακάλη στον retailer.
Και αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως η απόρροια της δεύτερης παγκόσμια συσσώρευσης κεφαλαίου.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις, οι στρατηγικές που εφαρμόζουν οι μεγάλες επιχειρήσεις , η απορρύθμιση θεσπισμένων κανόνων και η εύκολη διακίνηση κεφαλαίων και ανθρωπίνων πόρων, καθιστούν το εγχείρημα απόλυτα εφικτό.
Παραγωγή μαζική με οικονομίες κλίμακας, σε χώρες φτηνού εργατικού δυναμικού με υπερσύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, μηχανές CNC, υψηλής δυναμικότητας που διαθέτουν την τεχνογνωσία τους από τα πιο προηγμένα τεχνολογικά κράτη της Β. Αμερικής και της Β. Ευρώπης.
Εκχώρηση κάποιων λειτουργιών, μέρους της παραγωγής και υπηρεσιών εκτός των επιχειρήσεων, για εξειδικευμένο Outsourcing (ανέτρεψαν την καθετοποιημένη παραγωγή που δίδασκαν τα πανεπιστημιακά μαθήματα στη δεκαετία του 70 και 80, ακόμα και σήμερα).
Γιγάντωση των καναλιών διανομής και διασυνδέσεις τους με τις παραγωγούς, των logistics και των retailers, σε σημείο που να καθορίζουν οι τελευταίοι με τη δύναμη τους τι θα πουληθεί, που και πόσο.
Και επιπρόσθετα, εκμετάλλευση των φορολογικών πλεονεκτημάτων ολόκληρων χωρών ή ζωνών εντός αυτών, αυτών που ονομάζονται φορολογικοί παράδεισοι και περίεργες, δύσκολα ανιχνεύσιμες διαδρομές κεφαλαίων, εκτίναξαν στα ύψη τα κέρδη των εταιρειών αυτών, σε σημείο που τις κατέστησαν σχεδόν άτρωτες.
Στην παραπάνω διαδικασία είναι αναμενόμενο να σκεφθεί κάποιος για τα τεράστια κεφάλαια που ήταν αναγκαία στην προσπάθεια αυτή. Φυσικά, όπως είναι αναμενόμενο, οι παγκόσμιοι επενδυτικοί κολοσσοί του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που συσσώρευσαν κεφάλαια κατά την φάση απορρυθμίσεων της αγοράς, όπως επί παραδείγματι η Goldman Sachs, ήταν πρωτοπόροι σε αυτές τις επενδύσεις και συνεχίζουν να συσσωρεύουν τον πλούτο.
Τεράστια ποσά επενδύθηκαν σε κολοσσιαίες κατασκευαστικές και μεταποιητικές εταιρείες- με το management να ασκείται μέσω εταιρειών holdings- των οποίων οι αποδόσεις πολλαπλασιάστηκαν ταχύτατα και το μεγαλύτερο μέρος τους επιστρέφει στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Όπως είναι φυσικό, δεν είναι οι πολλοί αυτοί που μπορούν να ακολουθήσουν αυτή την ξέφρενη κούρσα. Το ρίσκο είναι ανάλογο, για να φέρουμε ένα παράδειγμα, σαν να προσκρούουν σε ένα τοίχο με ταχύτητα 80 χλμ ένα Deux chevaux και ένα Ηummer.
.
.
Το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμο: οδυνηρό για το Deux chevaux, ενώ το Ηummer το πολύ- πολύ να αλλάξει προφυλακτήρα. Έτσι, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πλήγηκαν μέχρι και εξαφάνισης (δυστυχώς και το Deux chevaux).
Το κυνικό απόφθεγμα της εποχής: μεγάλωσε ή πέθανε «grow or die» επικράτησε, έγινε ο κανόνας και έσβησε τους μικρούς.
Ταυτόχρονα αλλά και εν συνεχεία με μεγαλύτερη ευκρίνεια, άρχισε ο πόλεμος μεταξύ των μεγάλων για την επικράτηση, δηλαδή μεγάλων επιχειρήσεων και οικονομικά εύρωστων κρατών.
Εδώ και πέντε δεκαετίες τουλάχιστον ο πόλεμος άρχισε βαθμιαία να σκληραίνει και να εξελίσσεται ολοένα και πιο σφοδρός, ανελέητος και βάναυσος με στόχο την επικράτηση και την εκτόπιση ομοειδών επιχειρήσεων από το επιχειρηματικό τοπίο. Σ’ αυτό το διάστημα το παιχνίδι ήταν άλλοτε μη μηδενικού αθροίσματος (no-zero sum game), όπου επιτυγχάνονταν μια ισορροπία και ενδυνάμωση με συγχωνεύσεις και απορροφήσεις και άλλοτε ως (zero-sum game), παιχνίδι στο οποίο τα κέρδη του ενός ισοδυναμούν με τις απώλειες του άλλου χωρίς να δημιουργείται νέα αξία.
Σήμερα, ο πόλεμος αυτός έχει φθάσει στο ζενίθ του, έχει κορυφωθεί και μαίνεται μέχρι τελικής πτώσεως του αντιπάλου, διεξάγεται δε σε πολλές περιπτώσεις ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος.
Ας κάνουμε εδώ μια παρένθεση για να θυμίσουμε ότι το ίδιο ανταγωνιστικό τοπίο για την πρωτιά επικρατεί και στην κοινωνία, στα πανεπιστήμια, στον αθλητισμό.
Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι συμπίπτει χρονικά αυτή η μεταβολή με την πτωτική πορεία και εν τέλει κατάρρευση του αντίπαλου δέους της Δύσης-της πάλαι ποτέ ισχυρής ΕΣΣΔ και των δορυφόρων της και με τη διάδοση του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου στη Δύση και τους δορυφόρους της.
Νέα όπλα ήταν απαραίτητο να εφευρίσκονται όλη αυτή την περίοδο και να χρησιμοποιούνται για να εξουδετερώσουν την αντίπαλη επιχείρηση, στη βάση νέων ιδεών και ιδεοληψιών.
Εμπόδια εισόδου στις αγορές, δηλαδή τις εξαγωγές και εισαγωγές, με όπλα την αύξηση του κόστους παραγωγής και τη μείωση της ανταγωνιστικότητας (ή διαβατήρια ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται ο καθένας):
- εισαγωγή τεχνολογιών προστασίας περιβάλλοντος . Με την δημιουργία ΜΚΟ, που τις εμπιστεύεται ο πολίτης περισσότερο από τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες και με την πρακτική φανατικών προσεγγίσεων για τη καταστροφή του περιβάλλοντος, με τρομολάγνες περιγραφές και εικόνες ανάλογες τις κόλασης του Δάντη, βαθμιαία το περιβάλλον έγινε μια νέα θρησκεία- όχημα προώθησης αλλαγών. (δεν θα αναφερθούμε εδώ εκτενώς)
- πιστοποιήσεις και σήματα ποιότητας προϊόντων και διαδικασιών, ασφάλειας, διαχείρισης περιβάλλοντος, υγιεινής και ασφάλειας εργασίας
- μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος που συνεισφέρει στην κλιματική αλλαγή, με χρήση ΑΠΕ, smart τεχνολογιών διαχείρισης, διαχείρισης αποβλήτων, παραγωγή νέων υλικών και προϊόντων από τα απορρίμματα κ.α.
Όλη αυτή η επεξεργασία όσο κι αν φαίνεται απλή στη σύλληψη, είναι μια ευφυής διαδικασία που είχε σαν αποτέλεσμα την συνεχή οικονομική ανάπτυξη τόσο των τεχνολογικών επιχειρήσεων όσο και των κρατών που διαθέτουν τις τεχνολογικά προηγμένες επιχειρήσεις και φυσικά την γιγάντωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Συνεχίζει δε να έχει αποτελέσματα και θα συνεχίσει στις επόμενες δεκαετίες , σύμφωνα με τις προβλέψεις (πηγή), καθώς έχουμε την άποψη ότι φέρει τα χαρακτηριστικά μιας δεύτερης εκβιομηχάνισης του κόσμου και επομένως διαθέτει ένα δυναμικό παραγωγής και περαιτέρω ανάπτυξης για τα ισχυρά κράτη και τις μεγάλες επιχειρήσεις τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συνάντηση κορυφής του Rio De Janeiro το 2012, μια από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες συσκέψεις για το περιβάλλον, μεσούσης της κρίσης και 20 χρόνια μετά από αυτήν του Rio Earth Summit που συγκλήθηκε το 1992, οι παρατηρητές βρίσκονταν σε δίλλημα: να μείνουν στην αίθουσα όπου παρήλαυναν μια στρατιά πρόεδροι και πρωθυπουργοί ή να παρακολουθήσουν τις παράλληλες πράσινες συναντήσεις όπου συμμετείχαν τα στελέχη της Microsoft και δεκάδων άλλων μεγάλων επιχειρήσεων. Σπάνια άκουγες τώρα τα στελέχη να μιλούν για ανακύκλωση ή κλιματική αλλαγή. Αντί γι’ αυτό, οι εταιρείες συστηματικά ανταγωνίζονταν στο πεδίο των πράσινων επιτευγμάτων τους.
Η Coca-Cola και η PepsiCo, παραδείγματος χάριν, ξόδεψαν πολλά χρόνια και ένα πακτωλό δολαρίων προσπαθώντας να χτυπήσουν η μια την άλλη στην κούρσα παραγωγής πλαστικών φιαλών συσκευασίας από φυτικές πρώτες ύλες.
Η Ford and General Motors, δύο άλλοι αντίπαλοι μάχονται ποιάς τα οχήματα παράγουν λιγότερους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα (αέριο –σύμβολο για την κλιματική αλλαγή ανάλογο της Αγίας Τριάδας της Ορθοδοξίας).
Περισσότερες από το 80% των 500 μεγαλύτερων επιχειρήσεων παγκοσμίως, βάσει αγοραίας αξίας, σήμερα ανακοινώνουν συστηματικά και εθελοντικά τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον στον αμφιλεγόμενο Βρετανικό οργανισμό CDP (Carbon Disclosure Project).
Σύμφωνα με την αναλύτρια του FT Pilita Clark, θα ήταν εσφαλμένο να εγγραφεί η πράσινη προσπάθεια σαν μια ξαφνική βιασύνη για τη διάσωση του πλανήτη. Περισσότερο καθοδηγείται από την επιθυμία μείωσης του ενεργειακού και άλλων εξόδων των εταιρειών καθώς και για σκοπούς μάρκετιγκ. Ωστόσο, κάποιοι είναι ειλικρινείς, σύμφωνα με την ίδια αναλύτρια, και τώρα που η Google ξοδεύει 1 δισεκατομμύριο δολάρια για έργα ΑΠΕ και η Puma προσβλέπει στην κατασκευή παπουτσιών από συνθετικό δέρμα, η σχέση μεταξύ επιχειρήσεων και περιβάλλοντος μπαίνει ξεκάθαρα σε νέα φάση (πηγή)
Βέβαια δεν είναι όλα μαύρα στον επιχειρηματικό κόσμο, ούτε η διαδικασία ολοκληρώσεων γίνεται αυτόματα. Επί πλέον, υπάρχουν και φωτεινές ακτίνες στον μικρόκοσμο.
H φαντασία μαζί με την πειθαρχία και την ευρηματικότητα μπορούν ακόμα να δώσουν καρπούς σε μια μικρή κατηγορία μικρών ψαριών. Αυτό, όσο θα μπορούν να βρίσκονται σε ένα απάγκιο λιμάνι, αλλά όχι βέβαια να ανταγωνιστούν για το μεγάλο κομμάτι της πίτας.
Οι γωνιές της αγοράς (niche markets), επιχειρήσεις που στοχεύουν σε μικρό κομμάτι της αγοράς με εξειδικευμένα προϊόντα στα οποία δεν έχουν τη διάθεση να επενδύσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις, έχουν και θα έχουν μέλλον για τους τολμηρούς, που θα βρίσκονται πάντα σε εγρήγορση. Σαν το μικρό ψάρι που παλεύει να ξεφύγει από το μεγάλο, ελπίζοντας ότι θα γλυτώσει όσο αυτό είναι χορτάτο.
Αυτή είναι σήμερα η φουρτουνιασμένη θάλασσα, σύμφωνα με την άποψη μας στην οποία πλέει η επιχειρηματικότητα σήμερα.
