Χωρίς ισχυρή κυβερνητική πλειοψηφία, χωρίς πακέτο αναπτυξιακού χαρακτήρα και κυρίως χωρίς ισχυρές συστημικές τράπεζες δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτα περισσότερο από την συνήθη εικόνα των τελευταίων ετών.
(To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες)
.
Στις 25 Ιανουαρίου 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ έχοντας πείσει 2.246.064 πολίτες κερδίζει τις εκλογές με διαφορά 8,53 εκατοστιαίων μονάδων από την δεύτερη ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.
Με κεντρικό σύνθημα την κατάργηση του μνημονίου ο ΣΥΡΙΖΑ έναντι των εκλογών του Ιουνίου 2012 έχει ενισχυθεί κατά 591.042 ψηφοφόρους οι οποίοι κατά βάση προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ το οποίο πολιτικά περιθωριοποιείται και από του Ανεξάρτητους Έλληνες οι οποίοι κατά την προεκλογική περίοδο έχουν δημοσιοποιήσει την πρόθεση τους να σχηματίσουν κυβέρνηση με το ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΝΔ χάνει σε σχέση με την εκλογική αναμέτρηση του Ιουνίου 2012 περί τους 106.682 ψηφοφόρους και 1,85 εκατοστιαίες μονάδες, επίδοση με διπλή ανάγνωση.
Για τους μεν το κόμμα παρά τα σκληρά μέτρα που ήταν αναγκαίο να πάρει λόγω του μνημονίου έχασε ελάχιστους ψηφοφόρους, για τους δε το άνοιγμα της εκλογικής επιρροής σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ιδιαίτερα μεγάλο δεδομένου ότι η σύγκριση ενός κόμματος εξουσίας δεν γίνεται με τον εαυτό του αλλά με το βασικό ανταγωνιστή που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατά την προεκλογική περίοδο επένδυσε στην ελπίδα τάζοντας στους πάντες τα πάντα, ενώ η ΝΔ επικεντρώθηκε στο ενδεχόμενο κατάρρευσης της οικονομίας και των τραπεζών σε επίπτωση υλοποίησης των υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως σε περίπτωση ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επικράτησε ο ΣΥΡΙΖΑ δεδομένου ότι η εκλογική του πελατεία γαλουχημένη με τις δοξασίες του ΠΑΣΟΚ ήταν ώριμο φρούτο για τον νέο-δημαγωγο Τσίπρα ο οποίος αντιγράφοντας πλήρως τον αρχιερέα του λαϊκισμού Ανδρέα Παπανδρέου κατάφερε να κερδίσει ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος με υποσχέσεις παντός είδους και εμβέλειας.
Οι ομοιότητες με τον Παπανδρεισμό ήταν οφθαλμοφανείς, ο ίδιος ο Τσίπρας είχε αντιγράψει το ύφος, την χροιά της φωνής, το σκηνικό στήσιμο, τις κορώνες και την αντίληψη πως οι φραστικές υπερβολές καλύπτουν κάθε επιπόλαια προσέγγιση της πραγματικότητας. Στην ουσία ο Τσίπρας ήταν πλέον ο νέος αρχηγός της Πασοκικής νοοτροπίας που επιβραβεύει τα προνόμια του πελατειακού στρατού και κυρίως των συντεχνιών.
Με πολιτική γαρνιτούρα τις αριστερίστικες ιδεοληψίες ο Τσίπρας επέκτεινε τον ζωτικό του χώρο σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα της κεντροαριστεράς καλύπτοντας έντεχνα τις περιθωριακές αριστερές συνιστώσες του κόμματος του.
Εκμεταλλευόμενος το υπαρκτό γεγονός ότι η μεσαία τάξη είχε πληγεί και μάλιστα ιδιαιτέρα σκληρά από την φορολογική καταιγίδα της κυβέρνησης Σαμαρά –Βενιζέλου με αποκορύφωμα την θέσπιση του ΕΝΦΙΑ όπου η φορολογία μετατρέπονταν σε απαλλοτρίωση ο Τσίπρας είδε την πολιτική του δύναμη να αυξάνεται αφού ακόμη και το 10% των ψηφοφόρων της ΝΔ του Ιουνίου 2012 ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ.
Την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε καταιγίδα δηλώσεων, φημολογιών, προθέσεων. Η επιθετική επικοινωνιακή στρατηγική με άξονα τον νέο υπουργό οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη επικεντρώθηκε στη πρόθεση της κυβέρνησης, πρώτον να υλοποιήσει το πλήθος των προεκλογικών εξαγγελιών και δεύτερον να επιβάλει στους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση την κατάργηση του μνημονίου και την διαγραφή του 50% του δημοσίου χρέους.
Οι εξαγγελίες των υπουργών ήταν καταιγιστικές ενώ οι φημολογίες που τις συνόδευαν έφερναν στο μυαλό κράτη όπως η Βόρειος Κορέα και η Βενεζουέλα. Ειδικά η φερομένη ως πρόθεση περί κρατικοποίησης των συστημικών τραπεζών καθώς και η δρομολόγηση σύγκρουσης με την Ε.Ε. μόνο και μόνο για λόγους που περισσότερο στόχευαν στην ικανοποίηση των αριστερίστικων ιδεοληψιών οδήγησαν σε μεγάλη πτώση των μετοχικών αξίων και σε κραχ των ελληνικών ομολόγων.
Το spread , η διαφορά απόδοσης του ελληνικού δημοσίου από το γερμανικό 10ετες ομόλογο έφτασε στις 28 Ιανουαρίου τις 1055 μονάδες βάσης όταν το καλοκαίρι του 2014 καταγράφονταν στις 547 μονάδες βάσης. Η πρόθεση αλλαγής διοικήσεων στις συστημικές τράπεζες οδήγησε στην κατάρρευση των τραπεζικών μετοχών.
Στις 28 Ιανουαρίου οι απώλειες της Τράπεζας Πειραιώς ήταν 29,3% , της Αlpha bank 26,8% και της Eurobank 25,9%. Οι ιδιώτες μέτοχοι και δει οι ξένοι αντέδρασαν με αποτέλεσμα η ένταση στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα να πάρει μεγάλες διαστάσεις. Δικαιολογημένα οι ερασιτεχνισμοί των νέο-λαικιστών του Τσίπρα τορπίλισαν την προσπάθεια σταθεροποίησης του τραπεζικού συστήματος.
Η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών είχε κοστίσει στο ελληνικό δημόσιο μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ( ΤΧΣ) 25 δις €, ενώ οι ξένοι επενδυτές και οι ιδιώτες είχαν συνεισφέρει 8,4 δις €. Με δεδομένο ότι η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών καταγράφονταν στα 10,8 δις € και με επίσης δεδομένο ότι το ΤΧΣ έλεγχε το 55% και οι ιδιώτες μέτοχοι το 45% εύκολα γίνονταν αντιληπτές οι μεγάλες απώλειες ύψους 19 δις € για το ΤΧΣ και 3,6 δις € για τους ιδιώτες.
Η κλιμάκωση της έντασης ήταν τόσο μεγάλη που ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Δραγασάκης αναγκάστηκε να δηλώσει το αυτονόητο ότι η νέα κυβέρνηση θα συνεργάζονταν με την ΕΕ και ότι τα γραφεία των οικονομικών υπουργών θα ήταν ανοικτά για τους ξένους επενδυτές.
Η παρέμβαση αυτή δεν άλλαξε τα επικοινωνιακά δεδομένα της νέας κυβέρνησης. Με κεντρικό πρωταγωνιστή το Βαρουφάκη ο οποίος εν ήδη τηλεοπτικού αστέρα κοσμούσε καθημερινά τα μέσα ενημέρωσης τόσο τα εγχώρια όσο και τα διεθνή, η κυβέρνηση περιέγραφε τα μνημόνια ως τοξικά λάθη ενώ μιλούσε για μια Πανευρωπαϊκή Νέα Συμφωνία πού την οριοθετούσε ως μια γέφυρα των προηγούμενων συμφωνιών και των επικείμενων νέων.
Η επικοινωνιακή καταιγίδα όπως ήταν φυσικό ενθουσίαζε την εκλογική πελατεία του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, ειδικά η αναφορά περί διαγραφής χρέους έδινε την εντύπωση πως υπάρχει επιτέλους μια κυβέρνηση που μπορεί να επιβληθεί στους δανειστές.
Η προσγείωση ήρθε μετά τα ταξίδια Τσίπρα – Βαρουφάκη στις μεγάλες πρωτεύουσες της ΕΕ και στα Ευρωπαϊκά Κέντρα αποφάσεων, πριν την λήψη ψήφου εμπιστοσύνης από την νέα κυβέρνηση. Οι ξένοι ηγέτες άκουσαν όπως ήταν αναμενόμενο αλλά σε εκείνο που στάθηκαν ήταν η ανάγκη τήρησης των υποχρεώσεων της χώρας.
Οι λεκτικές ακροβασίες, οι υπερβολές και οι μεγαλόσχημες εκφράσεις μπορεί να συνεχίστηκαν ώστε να ικανοποιούνται τα αυτιά των αφελών πλην όμως οι κυβιστήσεις Βαρουφάκη έδειχναν ότι η προσγείωση στην πραγματικότητα είχε ξεκινήσει.
Το κούρεμα των ομολόγων είχε μετατραπεί σε ομόλογα χωρίς λήξη (perpetual bond) ακριβώς εννέα ημέρες μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης ενώ υπήρχαν και προτάσεις για νέου τύπου ομόλογα που θα συνδέονταν με την ονομαστική ανάπτυξη σε αντικατάσταση των διακρατικών δανείων .
Η κυβέρνηση έδειχνε πέρα από την ακατάσχετη φλυαρία Βαρουφάκη ότι δεν γνώριζε τι ήθελε σε αντίθεση με τους ευρωπαίους εταίρους που με κάθε εύκαιρα υπενθύμιζαν τις θεσμικές και νομικές υποχρεώσεις της χώρας μας.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2015 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αποφάσισε νωρίτερα από την λήξη της παράτασης του Μνημονίου (28 Φεβρουαρίου ) να διακόψει την άμεση παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες μη δεχόμενη ως εγγύηση από τις 11 Φεβρουαρίου τα ελληνικά assets για την παροχή ρευστότητας.
Μονόδρομος πλέον η χρηματοδότηση μέσω του ELA αλλά με αυξημένο επιτόκιο κατά 1,5 εκατοστιαίες μονάδες . Η απόφαση της ΕΚΤ έδειχνε τον τρόπο που οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί αντιμετώπιζαν τους ακτιβισμούς της νέας κυβέρνησης.
Μέχρι την απόφαση οι ελληνικές τράπεζες έχοντας καταθέσει 115 δις € collaterals (εγγυήσεις) λάμβαναν 78 δις € ρευστότητα από την ΕΚΤ και 2,5 δις € από τον ΕLA. Το κόστος 0,05% για την ΕΚΤ και 1,55% για τον ELA. Το πρόβλημα δεν ήταν η σκληρή στάση της ΕΚΤ αλλά η δημιουργία πλαισίου αστάθειας και ανησυχίας.
Ήδη οι εκροές κεφαλαίων πίεζαν τις συστημικές τράπεζες με αποτέλεσμα τα αιτήματα για διεύρυνση της πιστωτικής γραμμής μέσω ΕLA από 10 δις € που καταγράφονταν πριν τις εκλογές να φτάσει τα 60 δις € στις αρχές Φεβρουαρίου 2015 και στα 70 δις € κατά το τελευταίο 10ημερο του Φεβρουαρίου.
Το εξίσου ανησυχητικό ήταν ότι ο ELA ως μηχανισμός βραχυπρόθεσμης στήριξης δεν μπορούσε υπό συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια να ξεπεράσει το 6μηνο, ήτοι μέχρι το τέλος του καλοκαιριού 2015, οπότε ο κίνδυνος πιστωτικής ασφυξίας να είναι ορατός. Βέβαια πέρα από το χρονικά όρια του ELA ο σημαντικότερος κίνδυνος προέρχονταν από τον τρόπο που οι έλληνες καταθέτες θα αξιολογούσαν την περίπτωση εξόδου από το ευρώ και την περίπτωση πτώχευσης της χώρας.
Με δεδομένο ότι οι τράπεζες είχαν διαθέσει 214 δις € δάνεια και με δεδομένο ότι οι καταθέσεις προσέγγιζαν τα 146 δις € το μεταξύ τους χάσμα έπρεπε να καλυφτεί μέσω εγγυήσεων – collaterals από το ευρωσύστημα. Σε περίπτωση μεγάλης καταθετικής αιμορραγίας ο κίνδυνος να μην φτάνουν οι εγγυήσεις για την λήψη ρευστότητας ήταν υπαρκτός.
Πάρα το γεγονός ότι η προσγείωση της κυβέρνησης Τσίπρα γίνονταν σταδιακά με δηλώσεις Βαρουφάκη τύπου αποδοχής του μνημονίου κατά 70% οι εκροές καταθέσεων θύμιζαν την περίοδο των διπλών εκλογών του 2012.
