Παρά τον κίνδυνο τραπεζικών επιθέσεων (Bank runs), οπότε την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία τους, η οποία θα ισοδυναμούσε με τη χαριστική βολή στην ελληνική οικονομία, η κεντρική τράπεζα δεν δίστασε να απειλήσει επίσημα την Ελλάδα
.
“Όταν και εάν στο τέλος του μήνα το πρόγραμμα βοήθειας της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα σταματήσει, τότε θα αδειάσουν τόσο τα δημόσια ταμεία της χώρας, όσο και οι τράπεζες της, σε χρόνο μηδέν” (ΗΒ)
.
Άρθρο
Η ΕΚΤ ενέργησε αστραπιαία, κλείνοντας μία σημαντική «γραμμή χρηματοδότησης» του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, την οποία είχε εγκρίνει στο παρελθόν μόνο κατ’ εξαίρεση – το δανεισμό τους δηλαδή έναντι μηδενικών σχεδόν επιτοκίων, με εγγύηση τα ομόλογα της χώρας, παρά το ότι η αξιολόγηση τους (σκουπίδια, Junk) δεν το επέτρεπε (πηγή: Spiegel).
Η έγκριση αυτή όμως απαιτούσε τη συνέχιση της παραμονής της Ελλάδας στο πρόγραμμα της Τρόικας – ενώ οι τράπεζες δεν έπαιρναν αντίστοιχα δάνεια με την αξία των ομολόγων, αλλά πολύ μικρότερου ύψους. Με απλά λόγια, έδιναν ως εγγύηση ομόλογα μεγαλύτερης αξίας, από τα δάνεια που επιθυμούσαν να πάρουν από την ΕΚΤ.
Η ειδική αυτή άδεια θα πάψει να υπάρχει, με αφετηρία την 11η Φεβρουαρίου – μία απόφαση που έλαβε η ΕΚΤ με αιτιολογία το ότι, δεν είναι πλέον σίγουρο πως ο έλεγχος του ελληνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων θα ολοκληρωθεί με επιτυχία. Ουσιαστικά λοιπόν η κεντρική τράπεζα αντέδρασε στην αλλαγή πορείας της νέας κυβέρνησης, η οποία θέλει να καταγγείλει την πολιτική λιτότητας – λίγο μετά την επίσκεψη του υπουργού οικονομικών της Ελλάδας στην έδρα της, μετά από τα αλλεπάλληλα λάθη του (άρθρο), η οποία ήταν προφανώς αποτυχημένη.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση άλλαξε τις αρχικές της απαιτήσεις διαγραφής του χρέους, τις οποίες υποστήριζε και το ΔΝΤ, προτείνοντας πλέον την επιμήκυνση με διπλά ομόλογα – η οποία θεωρήθηκε αφενός μεν ως προσπάθεια εξαπάτησης των δανειστών της, αφετέρου έδωσε στη Γερμανία την ευκαιρία να δηλώσει πως δεν μπορεί να συνεργασθεί, με μία χώρα που δεν ξέρει τι ακριβώς θέλει!
.
Οι εμπορικές τράπεζες
Η παραπάνω απόφαση της ΕΚΤ δεν είναι θετική για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα – το οποίο όμως δεν κινδυνεύει άμεσα να χρεοκοπήσει, αφού έχει πρόσβαση σε ρευστότητα με τους εξής δύο τρόπους:
(α) Οι τράπεζες μπορούν να τοποθετούν ως εγγύηση στην ΕΚΤ άλλου είδους χρεόγραφα όπως, για παράδειγμα, επιχειρηματικά δάνεια.
(β) Η ΕΚΤ άνοιξε το δρόμο της παροχής ρευστότητας έκτακτης ανάγκης (ELA), από την Τράπεζα της Ελλάδας – με αποτέλεσμα να μπορούν να παίρνουν οι ιδιωτικές τράπεζες νέα χρήματα, έως 60 δις € με βάση τη σημερινή απόφαση, με δικό μας όμως ρίσκο (Τράπεζα της Ελλάδας, δημόσιο, φορολογούμενοι).
Οι ελληνικές τράπεζες βέβαια έχουν θορυβηθεί, αφενός μεν επειδή φοβούνται τις αντιδράσεις των καταθετών τους, αφετέρου των μετόχων τους – όπου οι μεν πρώτοι θα μπορούσαν να αποσύρουν μαζικά τις αποταμιεύσεις τους, ενώ οι δεύτεροι να ξεπουλήσουν κυριολεκτικά τις μετοχές τους, όπως ήδη συμβαίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Στα πλαίσια αυτά, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να φροντίσει να μην προκληθεί πανικός – γεγονός που έχει ήδη προσπαθήσει, εν μέρει με επιτυχία, αν και είναι ακόμη πολύ ενωρίς για να εξάγει κανείς ασφαλή συμπεράσματα. Τα δάνεια πάντως των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα μειώνονται συνεχώς (γράφημα), με αποτέλεσμα να ασφυκτιά η πραγματική οικονομία.
.
.
Τέλος, ο βασικός στόχος της ενέργειας της ΕΚΤ δεν ήταν οι τράπεζες, αλλά η κυβέρνηση της χώρας μας – έτσι ώστε να υποχρεωθεί να συνεχίσει την πολιτική των μεταρρυθμίσεων, η οποία της έχει επιβληθεί από την Τρόικα. Αυτό σημαίνει βέβαια πως η, μέχρι στιγμής πολιτικά ουδέτερη, κεντρική τράπεζα, υπεισέρχεται στον πόλεμο εξουσίας, ο οποίος ήδη μαίνεται στην Ευρώπη – ενδεχομένως αποφασιστικά.
.
Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας
Από την άλλη πλευρά, η χρηματοοικονομική κατάσταση της Ελλάδας είναι απελπιστική αφού, εκτός του ότι χρειάζεται νέα δάνεια για να πληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές της, τα κρατικά της ταμεία είναι άδεια (άρθρο) – οπότε θα δυσκολευθεί να εξασφαλίσει ακόμη και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων ή/και τα χρήματα των συντάξεων.
Όσον αφορά τη στρατηγική των κυβερνήσεων της, σύμφωνα με την οποία εξέδιδαν κρατικά χαρτιά με πολύ μικρή διάρκεια εξόφλησης (έντοκα γραμμάτια κλπ.), τα οποία αγοράζονταν κυρίως από τις ελληνικές τράπεζες, έχει πάψει πια να λειτουργεί – επειδή οι τράπεζες δεν μπορούν πλέον να τα δίνουν ως εγγύηση στην ΕΚΤ, ενώ φυσικά οι υπόλοιποι επενδυτές απέχουν.
Εκτός αυτού, η ΕΚΤ περιόρισε το ύψος της έκδοσης των συγκεκριμένων χρεογράφων, ενώ η Ελλάδα έχει απομονωθεί εντελώς από τις χρηματαγορές, αδυνατώντας να δανειστεί με βιώσιμα επιτόκια – με το επιτόκιο των τριετών ομολόγων να πλησιάζει το 20%.
Επί πλέον, η ΕΚΤ θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να διακόψει την παροχή της ρευστότητας έκτακτης ανάγκης (ELA), την οποία προσφέρει η τράπεζα της Ελλάδας, εάν θεωρήσει πως οι τράπεζες δεν είναι πια φερέγγυες – όπως συνέβη στην Κύπρο το 2013, με αποτέλεσμα να «γονατίσει» ολόκληρη η πολιτική της ηγεσία, η οποία είχε ταχθεί τότε εναντίον της Τρόικας.
Επομένως, τα πράγματα έχουν εξελιχθεί όπως ακριβώς ήταν αναμενόμενο – με την ελληνική κυβέρνηση να παίρνει ένα «μάθημα ισχύος» από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, το οποίο δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπισθεί με «λεονταρισμούς» του τύπου “Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας εκβιάσει“.
Ο Γερμανός υπουργός οικονομικών δε, κατά την προσφιλή στρατηγική του, απαίτησε σήμερα τα πάντα, χωρίς να προσφέρει απολύτως τίποτα στον Έλληνα ομόλογο του – ο οποίος δυστυχώς δεν έχει την παραμικρή εμπειρία, σε τέτοιου είδους διαπραγματεύσεις.
.
Επίλογος
Εάν η ελληνική κυβέρνηση υποκύψει στις συνδυασμένες πιέσεις της ΕΚΤ, της Γερμανίας και έμμεσα των Η.Π.Α. (ΔΝΤ), τότε η ελπίδα που υποσχόταν στους Έλληνες θα αποτελεί πλέον παρελθόν, χωρίς καν να έχει δοκιμαστεί ένας καινούργιος δρόμος – ενδεχομένως με πολύ σοβαρές συνέπειες για την πολιτική σταθερότητα της χώρας.
Αντίθετα, εάν η ΕΚΤ στρέψει τον αντίχειρα προς τα κάτω, όπως στην περίπτωση της Κύπρου, κλείνοντας εντελώς την παροχή ρευστότητας στην Ελλάδα, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να παραιτηθεί, αδυνατώντας να εκπληρώσει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις – όπου, σε μία τέτοια περίπτωση, η Ελλάδα θα κινδυνεύσει να βυθιστεί στο χάος.
Είναι επίσης πιθανά πολλά άλλα τρομακτικά σενάρια, ειδικά εάν ο στόχος της Γερμανίας είναι να δημιουργηθεί ένα παράδειγμα προς αποφυγή – έτσι ώστε να υποταχθούν στις ηγεμονικές της βλέψεις, καθώς επίσης στην πολιτική λιτότητας που επιβάλλει (από την οποία ουσιαστικά τρέφεται η ίδια), όλες οι άλλες χώρες.
Ελπίζει βέβαια κανείς πως δεν θα συμβούν τα χειρότερα – αν και η εκδικητικότητα της Γερμανίας είναι δεδομένη, όπως επίσης η αυταρχική, αιμοχαρής συμπεριφορά της με τους ηττημένους, την οποία γνωρίζουν όλοι εκείνοι οι Έλληνες που βίωσαν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
