Η δομή της προσωπικότητας, ως ένας παράγοντας ρίσκου για την δημιουργία και εξέλιξη της επαγγελματικής εξουθένωσης (Burn-out) – η οποία είναι μία απειλή για την ψυχή και το σώμα, επίσης ένα πρόβλημα για τον κόσμο της εργασίας
.
“Ή κρίση χρέους, συνοδευόμενη από τις τεράστιες φορολογικές επιβαρύνσεις οι οποίες, σε συνδυασμό με τη μείωση των αμοιβών, με την ανεργία, καθώς επίσης με τις χρεοκοπίες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εντείνουν την ανασφάλεια των ανθρώπων, έχει πολύ επώδυνα αποτελέσματα – τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχολογική υγεία της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Οι πιέσεις, ιδιαίτερα στο χώρο της εργασίας, οι οποίες προέρχονται από τα παραπάνω, είναι τεράστιες – προκαλώντας, μεταξύ άλλων, συναισθήματα «εργασιακής εξάντλησης» ακόμη και στους υγιείς ανθρώπους. Στα πλαίσια αυτά, θεωρώντας όπως πάντοτε ότι, η γνώση είναι εκείνη η δύναμη, η οποία μας βοηθάει να ανταπεξέλθουμε με όλα όσα μας συμβαίνουν, κρίναμε σκόπιμο να αναφερθούμε στο σύνδρομο του «Burn–out» – ένα από τα πλέον συνηθισμένα στην εποχή μας“.
.
Άρθρο
Το σύνδρομο του «Burn-out» είναι ουσιαστικά το αποτέλεσμα των επιπτώσεων της χρόνιας κούρασης – της εξουθένωσης καλύτερα, λόγω της υπερβολικής εργασίας. Οι επιπτώσεις αυτές εκδηλώνονται σωματικά και ψυχικά.
Το σύνδρομο του «Burn-out» δεν είναι μία ιατρική διάγνωση. Αποτελεί όμως έναν σημαντικό παράγοντα ρίσκου – μία προειδοποίηση προς την ψυχή μας η οποία, εάν αγνοηθεί, μπορεί να καταλήξει σε μία ψυχολογική διαταραχή όπως, για παράδειγμα, στην κατάθλιψη.
Οι τρεις βασικές «διαστάσεις» της εμπειρίας του «Burn–out» είναι οι εξής: (1) Εξάντληση, εξουθένωση (2) Αποπροσωποποίηση (3) Αναποτελεσματικότητα.
.
1. Η εξάντληση έχει σχέση εδώ με τα επακόλουθα της ψυχικής, της συναισθηματικής, καθώς επίσης της διανοητικής (γνωστικής) υπερκόπωσης.
2. Η αποπροσωποποίηση περιγράφει την προσπάθεια «αποστασιοποίησης», απομάκρυνσης δηλαδή από τους άλλους ανθρώπους (ή, στο χώρο της εργασίας, από τους πελάτες) – όπου κανείς λαμβάνει μία αδιάφορη ή μία κυνική στάση.
3. Με τη λέξη «αναποτελεσματικότητα», χαρακτηρίζεται η συνεχώς μειούμενη αποδοτικότητα του ατόμου.
.
Ο υπερβολικός τονισμός της εργασίας, η μεγάλη σημασία δηλαδή που της δίνεται, αποτελεί γενικότερα έναν παράγοντα ρίσκου για τους ανθρώπους. Όταν το επάγγελμα μετατραπεί στο διαρκέστερο και σημαντικότερο «περιεχόμενο» της ζωής, τότε διαταράσσεται η ισορροπία της σχέσης «ζωή-εργασία», οπότε προκαλείται ένα είδος «εργασιακού εθισμού» (workaholic, εργασιομανία).
Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να περιγράψουμε ή να χαρακτηρίσουμε το «Burn-out», ως το αποτέλεσμα του εργασιακού εθισμού.
Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα άτομα, τα οποία έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά, καθώς επίσης τη δομή της προσωπικότητας, στην υψηλή τους έκφραση – σε μεγάλο βαθμό λοιπόν:
.
(α) Εσωτερική πίεση για μεγάλη αποδοτικότητα: Το σημείο εκκίνησης εδώ είναι το γεγονός ότι, έχουν μάθει πως η αναγνώριση μπορεί να προέλθει μόνο από την αποδοτικότητα. Επομένως, η υψηλή αποδοτικότητα θεωρείται ως φυσιολογική (Standard) εκ μέρους τους.
(β) Καταθλιπτική δομή της προσωπικότητας: Το άτομο έχει διδαχθεί, έχει μάθει καλύτερα πως η αυτοεκτίμηση και η αναγνώριση βασίζονται, μπορούν να αποκτηθούν λοιπόν, μόνο εάν κανείς βοηθάει τους άλλους. Στην περίπτωση αυτή, δυσκολεύεται να θέσει όρια στο χώρο της εργασίας, καθώς επίσης να αρνηθεί – να πει «όχι» σε κάτι που του ζητείται.
(γ) Ψυχαναγκαστική δομή της προσωπικότητας: Υπάρχει η ανάγκη του ελέγχου των πάντων, ταυτόχρονα με μία «τελειομανή στάση» – με μία προσδοκία ή με μία τάση επίτευξης ενός τέλειου αποτελέσματος. Στα πλαίσια αυτά, οι εργασίες δεν ανατίθενται αντίστοιχα στους άλλους, αλλά εκπληρώνονται από το ίδιο το άτομο.
(δ) Ναρκισσιστική δομή της προσωπικότητας: Η αναγνώριση που απολαμβάνει κανείς δεν είναι ποτέ αρκετή (ανάλυση). Επομένως, θα πρέπει ξανά και ξανά να ανανεώνεται. Η δομή αυτή συναντάται ιδιαίτερα σε ηγετικά στελέχη, επειδή η εργασία τους είναι συνδεδεμένη με τη διαρκή αναγνώριση εμφανών επιτυχιών.
.
Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης («Burn-out») είναι επικίνδυνο για την υγεία του σώματος και της ψυχής, καθώς επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα για το χώρο της εργασίας.
Το σύνδρομο, ως αποτέλεσμα των διαρκώς αυξανομένων απαιτήσεων αποδοτικότητας των εργαζομένων, των ασαφών συνόρων ή διαχωριστικών γραμμών μεταξύ της εργασίας και του ελεύθερου χρόνου, του υπερβολικά μεγάλου όγκου εργασίας, καθώς επίσης της πολύωρης απασχόλησης, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα – ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από το «Burn-out».
Σε «ελαφρές» περιπτώσεις, είναι αρκετά για τη θεραπεία του μέτρα όπως η χαλάρωση, η ξεκούραση και η αναψυχή (διακοπές). Όταν η περίπτωση είναι όμως σοβαρή, τότε είναι σημαντικές οι αλλαγές των εργασιακών συνθηκών, καθώς επίσης τα ψυχοθεραπευτικά μέτρα.
.
Νίνα Βιλιάρδου, για το Analyst.gr
Διεύθυνση αλληλογραφίας: nina.viliardou@web.de
.
Βιβλιογραφία:
Korb, J. (2013). Ausgebrannt und Schmerzgeplagt. MMW-Fortschr.Med. Nr.6 (155.Jg.). DRK Schmerz-Zentrum Mainz, Tagesklinik für interdisziplinäre Schmerztherapie.
Lohmer, M. (2013). Burn-out im Spannungsfeld von Persönlichkeit und Organisationsstruktur. Psychotherapeut 2013 · 58:117–124 DOI 10.1007/s00278-013-0966-8 Online publiziert: 16. Februar 2013 © Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2013
((ABB AUSGEBRANNT UND SCHMERZGEPLAGT)))
.
