Από τη λιτότητα στην ουτοπία

.

“Όταν περιμένεις να σωθείς από την «Blackwater» των διεθνών τοκογλύφων, η οποία οργάνωσε συστηματικά και προκάλεσε σκόπιμα τη χρεοκοπία σου, με τη συμμετοχή της δικής σου οικονομικής και πολιτικής ελίτ, πως είναι δυνατόν να έχεις ελπίδα;

Όταν συνεχίζεται η πολιτική των υποκλίσεων και της υποτέλειας, των «δανεικών και αγύριστων», χωρίς καμία πρόθεση ή σχέδιο εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων του δημοσίου, για ποια δυσπιστία των «εταίρων» μας μιλάμε;

Πως είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς ότι, με συστημικές υπερχρεωμένες τράπεζες που ουσιαστικά αρνούνται να εξυγιανθούν για να ενισχύσουν τη ρευστότητα της οικονομίας, με 2 εκ. ανέργους, με δολοφονημένο τον παραγωγικό ιστό της χώρας, με καταρρέουσα την υγεία και την παιδεία, με χιλιάδες χρεοκοπημένες επιχειρήσεις και με ανίκανους να ανταπεξέλθουν με τα έξοδα τους, πόσο μάλλον με τα υπερβολικά φορολογικά τους βάρη καταναλωτές, μπορεί να υπάρξει προοπτική εξόδου από την ύφεση;” (Β.Β.).

 .

Άποψη

Οι θετικές ειδήσεις από την υπερχρεωμένη ευρωπαϊκή περιφέρεια, από την Ισπανία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα κοκ. γίνονται όλο και πιο συχνές: αυξημένες εξαγωγές, μειωμένα επιτόκια δανεισμού (spreads), πτώση των τιμών των ομολόγων, καθώς επίσης περιορισμός των διδύμων ελλειμμάτων (στα ισοζύγια εξωτερικών συναλλαγών, καθώς επίσης στους προϋπολογισμούς).

Όσο για τους διεθνείς επενδυτές, φαίνεται πως επικρατεί πολύ μεγάλη ευφορία, αφού οι περισσότεροι προτείνουν αγορά μετοχών των εταιριών στις χώρες του Νότου, λόγω των υψηλών τους αποδόσεων. Βέβαια, μία παρόμοια κατάσταση διαπιστώνεται και στα μεγάλα χρηματιστήρια, τα οποία συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία παρά την πολύ χαμηλότερη κερδοφορία των επιχειρήσεων, τις ανησυχίες από την κρίση στην Ουκρανία, τα προβλήματα της Κίνας και τις αποτυχίες της Ιαπωνίας.

Πριν από μερικές ημέρες δε η Κομισιόν δημοσίευσε τις καινούργιες προβλέψεις της, με την Ελλάδα να επανέρχεται σε πορεία ανάπτυξης, καθώς επίσης με την Ιταλία, παρά τα τεράστια προβλήματα των τραπεζών της. Μεταξύ άλλων, ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ιταλίας (UniCredit), εμφάνισε ζημίες της τάξης των 14 δις €, έναντι προβλεπομένων κερδών 916 εκ. € (παρά τη δημιουργική λογιστική της κεντρικής τράπεζας) με τη μετοχή της να εκτοξεύεται παραδόξως στα ύψη.

Όπως φαίνεται όμως από τον πίνακα που ακολουθεί, στην Ελλάδα συνεχίζεται η ύφεση, ο αποπληθωρισμός για να είμαστε πιο ακριβείς, ενώ η ιταλική οικονομία συρρικνώθηκε τόσο το 2012 (-2,5%), όσο και το 2013 (-1,9%). Επίσης συρρικνώθηκαν οι οικονομίες της Ισπανίας, της Κύπρου, της Ολλανδίας, της Πορτογαλίας, της Σλοβενίας και της Φιλανδίας.

.

.

Είναι φυσικά αυτονόητες οι ελπίδες για ανάκαμψη της ζώνης του ευρώ, οι οποίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, στηριζόμενες κυρίως στις μελλοντικές προβλέψεις. Εν τούτοις, πρόκειται για μία ευφορία, η οποία δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ουσιαστικά οι διεθνείς χρηματαγορές, οι οποίες υπερέβαλλαν τα προηγούμενα έτη με την απαισιοδοξία τους όσον αφορά την Ευρωζώνη, υπερβάλλουν ξανά σήμερα: από την αντίθετη πλευρά.

Μπορεί φυσικά να ωφελούνται οι επενδυτές, κερδίζοντας όλο και περισσότερα χρήματα, αλλά η κατάσταση που διαμορφώνεται στις αγορές είναι αντιστρόφως ανάλογη, από αυτά που συμβαίνουν στην πραγματική οικονομία.

Πόσο μάλλον όσον αφορά την οικονομική κατάσταση της Ευρώπης, τα προβλήματα της οποίας δεν έχουν εξαφανισθεί ως δια μαγείας, όπως ανακοινώνουν ουσιαστικά τα ΜΜΕ, ενώ η διατήρηση του ευρώ δεν είναι τόσο σίγουρη, όσο φαίνεται σήμερα. Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε πρόσφατα και το ΔΝΤ με έκθεση του (Whither the Euro?), χωρίς όμως να δοθεί καμία σημασία, μετά από τα τεράστια λάθη που έκανε στις χώρες που δραστηριοποιήθηκε.

Εκτός του ΔΝΤ, ένα ιατρικό περιοδικό πρόσφατα (The Lancet) δημοσίευσε μία μελέτη σχετικά με την Ελλάδα, με τον τίτλο «From Austerity to Denialism». Στη μελέτη αυτή διαβάζει κανείς, μεταξύ πολλών άλλων, τα παρακάτω:

 .

(α)  Υπάρχει μεγάλη αύξηση της παιδικής θνησιμότητας, η ελονοσία έχει επιστρέψει στη χώρα, ενώ οι αυτοκτονίες έχουν κλιμακωθεί με γεωμετρική πρόοδο.

(β)  Ο προϋπολογισμός των δημοσίων νοσοκομείων έχει μειωθεί κατά -25% μεταξύ των ετών 2009 και 2011, ενώ οι κρατικές δαπάνες για φάρμακα έχουν καταρρεύσει κατά -50%. Η διαδικασία αυτή έχει οδηγήσει στο να μην αγοράζονται πλέον ορισμένα φάρμακα.

(γ)  Περίπου 800.000 άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες ή σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ως εκ τούτου, έχουν επέμβει διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η «Médecins sans Frontières» (MSF), για να περιορίσουν τα υφιστάμενα προβλήματα στον τομέα της υγείας. Η συγκεκριμένη οργάνωση (MSF) δραστηριοποιείται συνήθως σε «εξτρεμιστικά» εμπόλεμες ζώνες, εκτός της Ευρώπης φυσικά.

. 

Συνεχίζοντας, κατά περίεργο τρόπο η Κομισιόν προειδοποίησε, όταν εξέδωσε την αισιόδοξη πρόβλεψη της πως δεν πρέπει να καθησυχάζει κανένας. Η θέση της αιτιολογήθηκε από το ότι, ακόμη και αν οι προγνώσεις επαληθευθούν (κάτι που θα συνέβαινε για πρώτη φορά μετά το ξεκίνημα της κρίσης), η ανεργία στη Νότια Ευρώπη είναι εξαιρετικά υψηλή, ενώ θα βελτιωθεί ελάχιστα το 2014 και το 2015.

Βέβαια, όσον αφορά την Ευρωζώνη και το κοινό νόμισμα, δεν φαίνεται δυστυχώς να δίνεται η απαιτούμενη σημασία στην πολιτική στήριξη του «εγχειρήματος» εκ μέρους των Πολιτών. Στα πλαίσια αυτά, τα αποτελέσματα μίας δημοσκόπησης στη Γαλλία έδειξαν τα εξής:

 .

(α)  Το 33% είναι υπέρ της εξόδου από το ευρώ, έναντι 28% το προηγούμενο έτος, ενώ στα εργατικά στρώματα η υιοθέτηση εθνικού νομίσματος είναι πλειοψηφική (52% έναντι 44% το 2013).

(β)  Το 40% των Γάλλων πιστεύουν πως η συμμετοχή της χώρας τους στην Ευρωζώνη τη ζημιώνει (ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό).

(γ)  Το εθνικιστικό κόμμα της Γαλλίας (Front National) αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη εναλλακτική δυνατότητα, σχετικά με τα καθιερωμένα πολιτικά κόμματα της χώρας (το 34% των Γάλλων το θεωρούν πια αξιόπιστο).

 .

Περαιτέρω, στις ευρωεκλογές του Μαΐου οι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως θα αυξηθεί η επιρροή τόσο των αριστερών, όσο και των δεξιών κομμάτων, τα οποία είναι αντίθετα με το ευρώ. Ακόμη όμως και αν είναι μειοψηφικά, η θέση τους θα επηρεάσει τη συνοχή της Ευρωζώνης, ενώ θα δυσχεράνει την επιβίωση του κοινού νομίσματος.

Με κριτήριο όλα τα παραπάνω, εάν δεν ληφθούν σημαντικές αποφάσεις, όπως η τραπεζική, η δημοσιονομική και η πολιτική ένωση της Ευρωζώνης, καθώς επίσης αναπτυξιακά μέτρα παράλληλα με τη λιτότητα, έτσι ώστε να καταπολεμηθεί η ανεργία και η φτώχεια, το κοινό νόμισμα θα καταρρεύσει.

Αυτό σημαίνει με τη σειρά του ότι, εάν δεν υπάρχει η προοπτική της πολιτικής ένωσης, θα ήταν καλύτερα να επιστρέψουν όλες μαζί οι χώρες στην προ ευρώ εποχή, πριν είναι ακόμη πολύ αργά.

Σε μία τέτοια περίπτωση, η κρίση που θα ακολουθούσε θα ήταν μεν πολύ τρομακτική (το ευρώ είναι το δεύτερο μεγαλύτερο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα), αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό καταστροφική, όπως η ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη κατάρρευση του.

Ιάκωβος Ιωάννου, για το Analyst.gr