“Θα χρειασθεί η διάσωση των Η.Π.Α. αλήθεια; Θα δραστηριοποιηθεί το ΔΝΤ προς αυτήν την κατεύθυνση; Μπορεί να το κάνει και κάτω από ποιους όρους; Πόσο θα πρέπει να μειωθεί το αμερικανικό χρέος – ποιο θα είναι δηλαδή το ύψος της διαγραφής (haircut) που θα απαιτηθεί, για να γίνει βιώσιμο;
Ποια θα είναι τα αποτελέσματα ενός τέτοιου ενδεχομένου για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα; «Πρέπει να σκεφτόμαστε το αδιανόητο», είναι το πρώτο δίδαγμα του «ευρωπαϊκού έπους» – ενώ το δεύτερο είναι αναμφίβολα η ταχύτητα, με την οποία ο «εφησυχασμός» μπορεί να μετατραπεί σε κρίση” (BIS, R.Jenkins με μικρές παρεμβάσεις).
Ανάλυση
Η γερμανίδα καγκελάριος ασχολούμενη για μία ακόμη φορά, ενδεχομένως σκόπιμα, με την αφορμή και όχι με την αιτία, ενοχοποίησε την Ελλάδα για τα προβλήματα της Ευρωζώνης – ισχυριζόμενη ουσιαστικά ότι, εάν η πατρίδα μας δεν υιοθετούσε το κοινό νόμισμα, δεν θα είχε ξεσπάσει η κρίση.
Εν τούτοις γνωρίζει πολύ καλά ότι, το πρόβλημα της Ευρωζώνης, η αιτία δηλαδή και όχι η αφορμή δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Γερμανία – η οποία, εάν συνεχίσει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο καταστροφικό τρόπο (dumping μισθών*, μερκαντιλιστική πολιτική κλπ.), θα οδηγήσει όλα τα υπόλοιπα κράτη στη χρεοκοπία.
Επειδή όμως κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να γίνει αποδεκτό από χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, η Γερμανία θα απομονωθεί για ακόμη μία φορά – διακινδυνεύοντας να κάνει τα ίδια λάθη, με αυτά που στο παρελθόν κόστισαν πανάκριβα τόσο στην ίδια, όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη.
Ανεξάρτητα όμως από την **πρωσική, εντελώς αχάριστη Γερμανία (το 1953 διαγράφηκε το μεγαλύτερο μέρος των χρεών της, επιμηκύνθηκε ο χρόνος αποπληρωμής των υπολοίπων, όπου η τελευταία δόση εξοφλήθηκε 50 χρόνια μετά, το 2010, χρεώθηκαν χαμηλά επιτόκια, δεν πλήρωσε πολλές από τις πολεμικές αποζημιώσεις, επιτράπηκε η διαφοροποίηση της από τους ναζί κλπ.), δεν είναι μόνο η Ελλάδα ή η Ευρωζώνη αντιμέτωπες με προβλήματα – αφού ολόκληρη η Δύση είναι σχεδόν αθεράπευτα υπερχρεωμένη. Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Συνολικό χρέος, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, επιλεγμένων χωρών, με στοιχεία του 2011
| Χώρα |
Σύνολο |
Δημόσιο |
Επιχειρήσεις* |
Νοικοκυριά |
| Ιρλανδία |
419 |
109 |
191 |
119 |
| Ιαπωνία |
391 |
233 |
81 |
76 |
| Πορτογαλία |
348 |
114 |
132 |
102 |
| Ισπανία |
309 |
88 |
133 |
88 |
| Βρετανία |
283 |
105 |
77 |
101 |
| Η.Π.Α. |
273 |
106 |
78 |
85 |
| Ευρωζώνη |
260 |
100 |
89 |
71 |
| Γαλλία |
259 |
109 |
82 |
67 |
| Βέλγιο |
254 |
117 |
82 |
55 |
| Ιταλία |
251 |
123 |
77 |
51 |
| Ελλάδα** |
241 |
109 |
63 |
69 |
| Γερμανία |
210 |
87 |
63 |
60 |
* Χωρίς το χρηματοπιστωτικό κλάδο
** Πριν τη διαγραφή
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Πηγή: Eurostat, Fed, T. Reuters, BSG
Σημείωση: Η Ιρλανδία (397.500 Ιρλανδοί έχουν ήδη μεταναστεύσει), κυρίως δε η Ιαπωνία, είναι αδύνατον να τα καταφέρουν χωρίς ευρεία διαγραφή χρεών. Οι επόμενες τέσσερις χώρες (Πορτογαλία, Ισπανία, Βρετανία και Η.Π.Α.), ευρίσκονται στα ανώτατα όρια.
Ολοκληρώνοντας, ο μέσος όρος των συνολικών χρεών της Δύσης διπλασιάστηκε από το 1980 – από 160% του ΑΕΠ τότε, στο 320% σήμερα. Μετά δε το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο ρυθμός αυτός αυξήθηκε – επειδή πολλά κράτη, κυρίως οι Η.Π.Α., η Ιαπωνία και η Βρετανία, προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τα χρέη τους με νέα χρέη.
Η Δύση προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της και με την πληθωριστική αύξηση της ποσότητας χρήματος («τύπωμα») η οποία, εξαγόμενη, δημιουργεί στην αρχή μεγάλα προβλήματα τόσο στις υποανάπτυκτες, όσο και στις αναπτυσσόμενες περιοχές του πλανήτη – αφού αυξάνονται ραγδαία οι τιμές των τροφίμων, για τα οποία οι πολίτες των φτωχότερων κρατών δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος των μισθών τους (σε αντίθεση με τη Δύση, όπου το ποσοστό του εισοδήματος που ξοδεύεται για τρόφιμα είναι πολύ χαμηλότερο). Στη συνέχεια, τα προβλήματα μεταφέρονται και στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η ΕΛΛΑΔΑ
Από τον Πίνακα Ι διαπιστώνεται ακόμη μία φορά ότι, η Ελλάδα ευρισκόταν το 2011 σε καλύτερη θέση από όλες τις άλλες χώρες – με εξαίρεση μόνο τη Γερμανία. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό χρέος της πατρίδας μας ήταν αρκετά χαμηλότερο από το μέσον όρο της Ευρωζώνης. Εάν δε λάβουμε υπ’ όψιν μας το γεγονός ότι, δεν συμπεριλαμβάνονται τα χρέη των τραπεζών, τα οποία στην Ελλάδα ήταν ελάχιστα, ενώ σε πολλά άλλα κράτη τεράστια, η κατάσταση της χώρας μας ήταν εξαιρετική.
Ειδικότερα, γνωρίζοντας ότι ένα μεγάλο μέρος των προβληματικών χρεών των τραπεζών επιβαρύνει τελικά το δημόσιο, όπου χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ιαπωνία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, οι Η.Π.Α. κλπ. αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλους χρηματοπιστωτικούς κινδύνους, η θέση της Ελλάδας ήταν πολύ καλύτερη, από αυτήν που φαίνεται στον Πίνακα Ι.
Επομένως, ο δρόμος στον οποίο οδηγήθηκε η χώρα μας, η οποία χρησιμοποιήθηκε τόσο από το ΔΝΤ (για την εισβολή του στην Ευρωζώνη), όσο και από τη Γερμανία (παράδειγμα προς αποφυγή), ήταν εγκληματικός – γεγονός που οφείλεται είτε σε ενδοτικούς χειρισμούς κάποιων κυβερνήσεων, είτε σε μία τραγική ανικανότητα τους. Σε κάθε περίπτωση εάν η Ελλάδα, πριν από την εισβολή του ΔΝΤ, είχε βοηθηθεί από την Ευρώπη με 10-20 δις €, έτσι ώστε να ξεπεράσει την κρίση ρευστότητας, οι εξελίξεις στην οικονομία της θα ήταν εντελώς διαφορετικές.
Επίσης διαφορετικές θα ήταν εάν δεν επιλεγόταν η εγκληματική διαγραφή χρεών (haircut) μέσω του PSI (ανάλυση μας) – με το οποίο υποθηκεύθηκε ολόκληρη η δημόσια περιουσία μας, έπαψε να είναι δυνατή η μετατροπή του εξωτερικού χρέους μας σε δραχμές, ενώ μας επιβλήθηκε το αγγλικό δίκαιο. Εάν αντί αυτού είχε γίνει αποδεκτή η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων μας, με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ (ανάλυση μας), η χώρα μας θα είχε ξεπεράσει εντελώς τα προβλήματα της.
Σήμερα, πολλά γερμανικά ΜΜΕ, καθώς επίσης οικονομολόγοι αυτής της χώρας, προτείνουν τη συγκεκριμένη λύση – την επιμήκυνση δηλαδή του χρόνου αποπληρωμής των δανείων μας, με χαμηλό επιτόκιο, αντί της διαγραφής. Αν και ποτέ δεν είναι αργά, θεωρούμε ότι δυστυχώς έχει παρέλθει έκτοτε αρκετός πολύτιμος χρόνος – για την σωστή «αναπλήρωση» του οποίου χρειάζονται πλέον πολύ περισσότερα (σχέδιο επανεκκίνησης τύπου Marshall Plan κ.α.).
Φυσικά, πριν από κάθε τι άλλο, η Ελλάδα χρειάζεται έναν κρατικό ισολογισμό (άρθρο μας), για να μπορέσουν να έχουν μία καθαρή εικόνα των μεγεθών της οι αγορές – αφού διαφορετικά δεν πρόκειται να αποκτήσει ποτέ πρόσβαση στο ***διεθνή δανεισμό. Εκτός αυτού, οι Πολίτες της δεν πρέπει να γνωρίζουν μόνο τα χρέη της χώρας τους, αλλά και τα περιουσιακά της στοιχεία – έτσι ώστε να μπορούν να κρίνουν οι ίδιοι τη βιωσιμότητα της οικονομίας της πατρίδας τους.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι Έλληνες έχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό απογοητευθεί – γεγονός που συμπεραίνεται από την «επιφυλακτικότητα» τους, όσον αφορά τις δυνατότητες εξόδου της χώρας από την κρίση. Έχουν πάψει να εμπιστεύονται ακόμη και τα ίδια τους τα μάτια – μεταξύ άλλων τους επίσημους διεθνείς πίνακες, όπως ο παραπάνω Πίνακας Ι, από τους οποίους τεκμηριώνεται απόλυτα η πλεονεκτικότερη θέση τους, σε σχέση με όλες σχεδόν τις άλλες χώρες της Δύσης.
Εάν λοιπόν δεν αλλάξει η συμπεριφορά τους αυτή, εάν συνεχίσουν δηλαδή να πιστεύουν οι Έλληνες ότι, είναι μονόδρομος η διαγραφή του δημοσίου χρέους, μέσω της οποίας σχεδιάζεται η λεηλασία τόσο της ιδιωτικής, όσο και της δημόσιας περιουσίας τους (κανένας δεν προσφέρει κάτι χωρίς αντάλλαγμα, ενώ όσο μεγαλύτερες οι ανάγκες, τόσο υψηλότερα τα ανταλλάγματα που απαιτούνται), δεν πρόκειται να υπάρξει μέλλον.
Αντίθετα, θα υποδουλωθεί για πάρα πολλές δεκαετίες η πάμπλουτη, πολλαπλά προικισμένη χώρα μας, δυστυχώς λόγω της δειλίας, καθώς επίσης της απύθμενης ανοησίας μας – χωρίς ουσιαστικά κανέναν αντικειμενικό λόγο.
